ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პაატა გუგუშვილის სახელობის ეკონომიკის ინსტიტუტის რეცენზირებადი, ბეჭდურ-ელექტრონული, საერთაშორისო სამეცნიერო-ანალიტიკური ჟურნალი
ასოცირების შეთანხმების გავლენა კაპიტალის მოძრაობის სფეროში ევროკავშირთან საქართველოს ინტეგრაციაზე
DOI: 10.52340/ekonomisti.2025.02.02
ვრცელი რეზიუმე
საქართველო-ევროკავშირის ასოცირების შეთანხმების ძირითადი მიზნებია ევროკავშირთან საქართველოს პოლიტიკური დაახლოება და თანმიმდევრული ეკონომიკური ინტეგრაცია. ევროკავშირთან ეკონომიკური ინტეგრაციის გაღრმავების ძირითად ინსტრუმენტებს წარმოადგენს ევროკავშირის ქვეყნებში ექსპორტის ზრდა, ასევე, ევროკავშირის ქვეყნებიდან მეტი პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების მოზიდვა.
სტატიაში ყურადღება გამახვილებულია 2005-2024 წლებში საქართველოს ეკონომიკაში ევროკავშირის ქვეყნებიდან განხორციელებული პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების დინამიკაზე. შესაბამისად, კვლევის პერიოდი დაყოფილია 2 ნაწილად: პირველი, 2015-2024 წლები, 10 წელი ასოცირების შეთანხმების გაფორმებიდან და მეორე, 2005-2014 წლები, ასევე, 10 წელი ასოცირების შეთანხმების გაფორმებამდე. კაპიტალის მოძრაობის სფეროში ევროკავშირთან საქართველოს ინტეგრაციის შეფასების მიზნით გამოყენებულია შემდეგი მაჩვენებლები: პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების აბსოლუტური და საშუალო წლიური ზრდა, ასევე, ევროკავშირის ქვეყნებიდან პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების წილი საქართველოში განხორციელებულ მთლიან პირდაპირ უცხოურ ინვესტიციებში.
აღსანიშნავია, რომ მიუხედავად ასოცირების შეთანხმების გაფორმებამდე არსებული პოზიტიური მოლოდინებისა, როგორც შესაბამისი სტატისტიკური მონაცემების ანალიზიდან იკვეთება, ასოცირების შეთანხმებას საქართველოში ევროკავშირის ქვეყნებიდან განხორციელებული პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების დინამიკაზე მნიშვნელოვანი დადებითი გავლენა არ მოუხდენია. კერძოდ, ასოცირების შეთანხმების გაფორმების შემდეგ (2015-2024 წლები) ევროკავშირის ქვეყნებიდან განხორციელებული პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების საშუალო წლიური ზრდის ტემპი შეადგენს მხოლოდ 3.5%, რაც მნიშვნელოვნად დაბალია ასოცირების შეთანხმების გაფორმებამდე (2005-2014 წლები) არსებულ ტემპზე (49%). გარდა ამისა, 2015-2024 წლებში, 2005-2014 წლებთან შედარებით, თითქმის არ შეცვლილა ევროკავშირის ქვეყნებიდან განხორციელებული პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების საშუალო წილი საქართველოს მთლიან პირდაპირ უცხოურ ინვესტიციებში (31.5% - 2005-2014 წლებში; 30.9% - 2015-2024 წლებში).
ნათელია, რომ ასოცირების შეთანხმების ეფექტიანი განხორციელება ვაჭრობასა და ვაჭრობასთან დაკავშირებულ საკითხებზე, ასევე, ევროკავშირის შესაბამის კანომდებლობასთან საქართველოს სექტორული კანონმდებლობის დაახლოება წარმოადგენს აუცილებელ, თუმცა არასაკმარის პირობას ევროკავშირის ქვეყნებიდან მეტი პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების მოზიდვისა და შესაბამისად, კაპიტალის მოძრაობის სფეროში ევროკავშირთან საქართველოს ინტეგრაციის ზრდის თვალსაზრისით.