სახელმწიფო ბიუჯეტის, როგორც მდგრადი განვითარების რესურსთა წყაროს, როლის შეფასება

ელშან ალი  ოღლუ იბრაგიმოვი

ჟურნალი ნომერი 3 ∘ ელშან ალი ოღლუ იბრაგიმოვი ∘
სახელმწიფო ბიუჯეტის, როგორც მდგრადი განვითარების რესურსთა წყაროს, როლის შეფასება

DOI: 10.36172/EKONOMISTI.2021.XVII.03.ELSHAN.ALI.OGLU.IBRAGIMOV

რეზიუმე

განვითარების დონისა და მართვის სისტემის მიუხედავად, თითოეული სახელმწიფო დგას გარკვეული ამოცანების წინაშე, რომელთაგან ერთ-ერთი არის მდგრადი ეკონომიკური განვითარების უზრუნველყოფა. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, სახელმწიფოების გაჩენის დღიდან ჩამოყალიბდა მათი მიზნები, ამოცანები და ფუნქციები. რასაკვირველია, ეს ყველაფერი არასტანდარტულია დროსა და სივრცეში და ამ სფეროში განსხვავებები და ცვლილებები გარდაუვალია. ყველა შემთხვევაში, სახელმწიფოს უნდა ჰქონდეს ცენტრალიზებული სახსრები თავისი “ეკონომისტი”, “Ekonomisti” #3, 2021 57 პოლიტიკური, ორგანიზაციული, სამართლებრივი, სოციალურ-ეკონომიკური ამოცანებისა და ფუნქციების შესასრულებლად. ცენტრალიზებული ფულადი ფონდის ძირითადი წყარო არის სახელმწიფო ბიუჯეტი. ეს ფაქტორები ობიექტურ აუცილებლობას ხდის სახელმწიფო ბიუჯეტის ეკონომიკურ კატეგორიად მიღებას. გარდა ამისა, ჩვენს დროში სახელმწიფო ბიუჯეტი ასევე არის ეროვნული ეკონომიკის მდგრადი განვითარების ერთ-ერთი მთავარი ფინანსური გარანტი. სახელმწიფო ბიუჯეტი, რომელიც წარმოადგენს სახელმწიფოს ამოცანებისა და ფუნქციების განხორციელების მატერიალურ საფუძველს, განსაკუთრებულ ადგილს იკავებს ფინანსური ურთიერთობების სისტემაში, რომელიც ეკონომიკური ურთიერთობების მნიშვნელოვანი ნაწილია. სახელმწიფო ბიუჯეტი მნიშვნელოვანია როგორც მდგრადი ეკონომიკური განვითარებისა და მოსახლეობის სოციალურეკონომიკური მდგომარეობის გაუმჯობესების საფუძველი. სახელმწიფო ბიუჯეტი წარმოადგენს სახელმწიფოს, საწარმოებსა (ორგანიზაციებსა) და მოსახლეობას შორის ფინანსური ურთიერთობების ერთობლიობას. ამ ურთიერთობების დამახასიათებელი ნიშნებია ის, რომ, პირველ რიგში, ისინი იქმნება სახელმწიფოს (მისი ორგანოების) მონაწილეობით განაწილების ურთიერთობებში, და მეორეც, სახელმწიფო ბიუჯეტი ვლინდება ფინანსურ სექტორში ცენტრალიზებული სახსრების ფორმირებასა და მიზნობრივ გამოყენებასთან დაკავშირებით, იმ ურთიერთობებში, რომლებიც მიმართულია საერთო წარმოებისა და სამომხმარებლო მოთხოვნის დაბალანსებაზე. ზოგადად, სახელმწიფო ბიუჯეტი არის ძირითადი ფინანსური დოკუმენტი სახსრების შეგროვებისა და გამოყენებისათვის, რომელიც აუცილებელია სახელმწიფოს და მუნიციპალიტეტების მოვალეობების და ფუნქციების შესასრულებლად შესაბამისი ცენტრალური ორგანოების მეშვეობით. ასევე, როგორც ისტორიული ეკონომიკური კატეგორია, რომელიც ასახავს ფინანსურ ურთიერთობებს, როგორც ფინანსური სისტემის ნაწილს, სახელმწიფო ბიუჯეტი არის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ინსტრუმენტი ქვეყანაში სოციალურ-ეკონომიკური პოლიტიკის განსახორციელებლად. სახელმწიფო ბიუჯეტის ფორმირება და განვითარება ემთხვევა სახელმწიფოს ჩამოყალიბებას. ბიუჯეტი, რომელიც ასახავს ფულად ურთიერთობებს, როგორც ფინანსური სისტემის განუყოფელ ნაწილს, ახასიათებს ცენტრალიზებული ფულადი სახსრების შექმნას და გამოყენებას. ბიუჯეტი არის ქვეყნის მთავარი ფინანსური მხარდამჭერი ინსტრუმენტი, რომელიც უზრუნველყოფს სოციალურ-ეკონომიკური პოლიტიკის, სახელმწიფო რეგულირების, თავდაცვისა და უსაფრთხოების განხორციელებას.

ე კ ო ნ ო მ ი ს ტ ი ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პაატა გუგუშვილის სახელობის ეკონომიკის ინსტიტუტის რეცენზირებადი, ბეჭდურ-ელექტრონული, საერთაშორისო სამეცნიერო-ანალიტიკური ჟურნალი

DOI: 10.36172/EKONOMISTI E ISSN 2346-8432 Print ISSN 1987-6890	ჟურნალი ნომერი 3 ∘ ელშან ალი ოღლუ იბრაგიმოვი ∘ სახელმწიფო ბიუჯეტის, როგორც მდგრადი განვითარების რესურსთა წყაროს, როლის შეფასება DOI: 10.36172/EKONOMISTI.2021.XVII.03.ELSHAN.ALI.OGLU.IBRAGIMOV რეზიუმე განვითარების დონისა და მართვის სისტემის მიუხედავად, თითოეული სახელმწიფო დგას გარკვეული ამოცანების წინაშე, რომელთაგან ერთ-ერთი არის მდგრადი ეკონომიკური განვითარების უზრუნველყოფა. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, სახელმწიფოების გაჩენის დღიდან ჩამოყალიბდა მათი მიზნები, ამოცანები და ფუნქციები. რასაკვირველია, ეს ყველაფერი არასტანდარტულია დროსა და სივრცეში და ამ სფეროში განსხვავებები და ცვლილებები გარდაუვალია. ყველა შემთხვევაში, სახელმწიფოს უნდა ჰქონდეს ცენტრალიზებული სახსრები თავისი “ეკონომისტი”, “Ekonomisti” #3, 2021 57 პოლიტიკური, ორგანიზაციული, სამართლებრივი, სოციალურ-ეკონომიკური ამოცანებისა და ფუნქციების შესასრულებლად. ცენტრალიზებული ფულადი ფონდის ძირითადი წყარო არის სახელმწიფო ბიუჯეტი. ეს ფაქტორები ობიექტურ აუცილებლობას ხდის სახელმწიფო ბიუჯეტის ეკონომიკურ კატეგორიად მიღებას. გარდა ამისა, ჩვენს დროში სახელმწიფო ბიუჯეტი ასევე არის ეროვნული ეკონომიკის მდგრადი განვითარების ერთ-ერთი მთავარი ფინანსური გარანტი. სახელმწიფო ბიუჯეტი, რომელიც წარმოადგენს სახელმწიფოს ამოცანებისა და ფუნქციების განხორციელების მატერიალურ საფუძველს, განსაკუთრებულ ადგილს იკავებს ფინანსური ურთიერთობების სისტემაში, რომელიც ეკონომიკური ურთიერთობების მნიშვნელოვანი ნაწილია. სახელმწიფო ბიუჯეტი მნიშვნელოვანია როგორც მდგრადი ეკონომიკური განვითარებისა და მოსახლეობის სოციალურეკონომიკური მდგომარეობის გაუმჯობესების საფუძველი. სახელმწიფო ბიუჯეტი წარმოადგენს სახელმწიფოს, საწარმოებსა (ორგანიზაციებსა) და მოსახლეობას შორის ფინანსური ურთიერთობების ერთობლიობას. ამ ურთიერთობების დამახასიათებელი ნიშნებია ის, რომ, პირველ რიგში, ისინი იქმნება სახელმწიფოს (მისი ორგანოების) მონაწილეობით განაწილების ურთიერთობებში, და მეორეც, სახელმწიფო ბიუჯეტი ვლინდება ფინანსურ სექტორში ცენტრალიზებული სახსრების ფორმირებასა და მიზნობრივ გამოყენებასთან დაკავშირებით, იმ ურთიერთობებში, რომლებიც მიმართულია საერთო წარმოებისა და სამომხმარებლო მოთხოვნის დაბალანსებაზე. ზოგადად, სახელმწიფო ბიუჯეტი არის ძირითადი ფინანსური დოკუმენტი სახსრების შეგროვებისა და გამოყენებისათვის, რომელიც აუცილებელია სახელმწიფოს და მუნიციპალიტეტების მოვალეობების და ფუნქციების შესასრულებლად შესაბამისი ცენტრალური ორგანოების მეშვეობით. ასევე, როგორც ისტორიული ეკონომიკური კატეგორია, რომელიც ასახავს ფინანსურ ურთიერთობებს, როგორც ფინანსური სისტემის ნაწილს, სახელმწიფო ბიუჯეტი არის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ინსტრუმენტი ქვეყანაში სოციალურ-ეკონომიკური პოლიტიკის განსახორციელებლად. სახელმწიფო ბიუჯეტის ფორმირება და განვითარება ემთხვევა სახელმწიფოს ჩამოყალიბებას. ბიუჯეტი, რომელიც ასახავს ფულად ურთიერთობებს, როგორც ფინანსური სისტემის განუყოფელ ნაწილს, ახასიათებს ცენტრალიზებული ფულადი სახსრების შექმნას და გამოყენებას. ბიუჯეტი არის ქვეყნის მთავარი ფინანსური მხარდამჭერი ინსტრუმენტი, რომელიც უზრუნველყოფს სოციალურ-ეკონომიკური პოლიტიკის, სახელმწიფო რეგულირების, თავდაცვისა და უსაფრთხოების განხორციელებას.