Doi: 10.36172/EKONOMISTI.2021.XVII.04.Rusudan.Kvaratskhelia/Levan.Kikilashvili

ანოტაცია

ჩვენი დროის მნიშვნელოვანი სამეცნიერო პრობლემაა თანამედროვე გლობალიზაციის განსაკუთრებულ გამოვლინება და ზეწოლა სოციალურ სფეროში. რეალური წინააღმდეგობის გაწევით ნეგატიური გამოვლინებების მიმართ  თანამედროვე გლობალიზაციის პირობებში, ჩამოყალიბდა სოციალური იმუნური სისტემა. სულ უფრო მეტად თავსებადი ხდება გლობალიზაციის უპირატესობები ისტორიული ტრადიციებთან და კონკრეტული საზოგადოების მენტალიტეტთან. ტერმინი „გლობალური ზეგავლენა“, რომელიც მოქმედებს როგორც გლობალიზაციის მნიშვნელოვანი მახასიათებელი, ასე თუ ისე გამოიყენება, უძველესი დროიდან. თუმცა, ცნებიდან ტერმინზე გადასვლა, შემდეგ კი ამ ტერმინის კონცეპტუალური გამოყენება სულ ცოტა ხნის წინ დაიწყო. აღსანიშნავია, რომ ამ კუთხით ჯერ კიდევ ბევრი სახელმძღვანელო და ლექსიკონი არ არსებობს. გლობალიზაციის ზეწოლის რთული ბუნება და დინამიკა, როგორც შესწავლის ინტერდისციპლინური ობიექტი, მნიშვნელოვნად აფერხებს საცდელი საგნის მკაფიო საზღვრების დადგენას, რადგან ისინი ხშირად ერწყმის ცოდნის სხვა სფეროებს: ფუტუროლოგიას, კულტურულ კვლევებს და ფილოსოფიას.

ტერმინი გლობალიზაცია გამოიყენება მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნის ეკონომიკის, კულტურისა და მოსახლეობის მზარდი ურთიერთდამოკიდებულების აღსაწერად, იმ კონკრეტულ ასპექტში, როდესაც ყოველივე ეს გამოწვეულია საქონლისა და სერვისების, ტექნოლოგიებისა და ინვესტიციების ტრანსსასაზღვრო ვაჭრობით, ადამიანების შრომითი მიგრაციისა და ინფორმაციის თავისუფალი, შეუზღუდავი გავრცელებადობის პირობებში. წლების მანძილზე ქვეყნებმა შექმნეს ეკონომიკური პარტნიორობა, რათა ხელი შეუწყონ აღნიშნულ საერთაშორისო მოძრაობებს, თუმცა ტერმინი გლობალიზაცია პოპულარული გახდა ცივი ომის შემდეგ, 1990-იანი წლების დასაწყისში, რადგან მოცემულმა კოოპერატიულმა შეთანხმებებმა ჩამოაყალიბა თანამედროვე ყოველდღიური ცხოვრება.

გლობალიზაციის ფართო სპექტრის შედეგები რთული და პოლიტიკურად დატვირთულია. ძირითადი ტექნოლოგიური მიღწევების შემთხვევაში, გლობალიზაცია სარგებელს მოაქვს მთლიანად საზოგადოებისთვის, თუმცა ამავე დროს, ზიანს აყენებს გარკვეულ ჯგუფებს. შესაბამისად, ხშირად პრობლემების გადაჭრა ხდება ფარდობითი ხარჯებისა და სარგებლის გაანალიზებით.

როდის დაიწყო გლობალიზაცია? ზოგიერთი მოსაზრებით, ადამიანისთვის ეს გლობალური ფენომენი თანდაყოლილია მისი ბუნებით. ზოგიერთი ამბობს, რომ გლობალიზაცია დაიწყო დაახლოებით 60 000 წლის წინ, კაცობრიობის ისტორიის დასაწყისში. უძველესი დროიდან ადამიანები ეძებდნენ შორეულ ადგილებს დასასახლებლად, საწარმოებლად და საქონლის გაცვლის მიზნით, რისთვისაც აუცილებელი იყო ტექნოლოგიებისა და ტრანსპორტის გაუმჯობესება. დროთა განმავლობაში, ადამიანთა საზოგადოებების ვაჭრობა იზრდებოდა. უძველესი დროიდან მოყოლებული, სხვადასხვა ცივილიზაციებმა განავითარეს კომერციული სავაჭრო გზები და განიცადეს კულტურული გაცვლა. ასევე, მიგრაციული ფენომენი ხელს უწყობს აღნიშნულ პროცესს. ეს ფენომენი გაგრძელდა დიდი ხნის მანძილზე, განსაკუთრებით სამხედრო დაპყრობებისა და საძიებო ექსპედიციების პირობებში. გლობალიზაციამ დააჩქარა არამხოლოდ ტრანსპორტისა და კომუნიკაციების ტექნოლოგიური მიღწევები, არამედ განსაკუთრებით მე-20 საუკუნის მეორე ნახევრის შემდეგ მსოფლიო ვაჭრობა დიდი სისწრაფით განვითარდა.

მრავალსაუკუნოვანი ევროპული კოლონიზაციისა და სავაჭრო საქმიანობის შემდეგ, გლობალიზაციის პირველი „ტალღა“ განხორციელდა ორთქლის გემებით, რკინიგზით, ტელეგრაფით და სხვა მიღწევებით, ასევე ქვეყნებს შორის ეკონომიკური თანამშრომლობის გაზრდით. გლობალიზაციის აქტიური ტენდენცია შემცირდა პირველი მსოფლიო ომის პირობებში, რასაც მოჰყვა ომისშემდგომი პროტექციონიზმი, დიდი დეპრესია და მეორე მსოფლიო ომი. მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ კი, 1940-იანი წლების შუა ხანებში, შეერთებულმა შტატებმა წამოიწყო აქტიური ქმედებები, გაწია დიდი ძალისხმევა საერთაშორისო ვაჭრობისა და ინვესტიციების აღორძინების მიზნით, შეთანხმებული ძირითადი წესების მიხედვით, დაიწყო გლობალიზაციის მეორე ტალღა, რომელიც დღემდე გრძელდება, თუმცა პერიოდული ვარდნითა და მზარდი პოლიტიკური მნიშვნელობით.

 საკვანძო სიტყვები: მწვანე ბიზნესი, მწვანე ტექნოლოგიები, ორგანული პროდუქტები, ეკოლოგიურად სუფთა სამყარო, გლობალიზაცია