საგადასახადო პოლიტიკის თანამედროვე ასპექტები საქართველოში

ლევან ხვედელიძე

ჟურნალი ნომერი 4 ∘ ლევან ხვედელიძე ∘
საგადასახადო პოლიტიკის თანამედროვე ასპექტები საქართველოში

ანოტაცია. საგადასახადო პოლიტიკა წარმოადგენს სახელმწიფოს მიერ ეკონომიკის რეგულირების ერთ-ერთ უმთავრეს მეთოდს, რომლის მიზანს წარმოადგენს სტაბილური ეკონომიკური სისტემის უზრუნველყოფა. გარდამავალი ეკონომიკის პირობებში უდიდესი მნიშვნელობა ენიჭება საგადასახადო პოლიტკის სრულყოფას. მაქსიმალურად სრულყოფილი საგადასახადო პოლიტიკის შემუშავება და მისი რეალიზაცია, ქვეყნის მდგრადი ეკონომიკური განვითარების ერთერთი უმთავრესი წინაპირობაა. აღნიშნულიდან გამომდინარე ძალზედ აქტუალურია სწორი ფისკალური პოლიტიკის შემუშავების და გატარების საკითხი. სწორედ აღნიშნულ საკითხს ეთმობა წინამდებარე სტატია.

წინამდებარე ნაშრომში განხილულია საგადასახადო პოლიტიკის ძირითადი ასპექტები, მიმართულებები, ტენდენციები, პრობლემებს და მათი დაძლევის გზებს.

საკვანძო სიტყვები: საგადასახადო პოლიტიკა, გადასახადები, საგადასახაო შემოსავლები, ხარჯები, გადასახადის სახეები.

შესავალი

დღესდღეობით საგადასახადო პოლიტიკის მიმართ სხვადასხვა ქვეყნის მთავრობებს განსხვავაბული შეხედულებები აქვთ. განსხვავებული შეხედულებებია დარგის სპეციალისტებს შორისაც. მიუხედავად ეკონომისტების მცდელობებისა დღესდღეობით მსოფლიოში არ არსებობს საყოველთაოდ აღიარებული სრულყოფილი, იდიალური საგადასახადო სისტემა, მაგრამ ყველა თანხმდება იმაზე, რომ მაქსიმალურად სრულყოფილი საგადასახადო პოლიტიკის გარეშე თანამედროვე ეტაპზე შეუძლებელია ამა თუ იმ ქვეყნის ეკონომიკური განვითარება.

გარდამავალი ეკონომიკის პირობებში უდიდესი მნიშვნელობა ენიჭება საგადასახადო პოლიტკის სრულყოფას. მაქსიმალურად სრულყოფილი საგადასახადო პოლიტიკის განხორციელება წარმოადგენს, ქვეყნის მდგრადი ეკონომიკური განვითარების ერთერთი უმთავრესი წინაპირობაა.

ნაშრომში გაანალიზებულია თანამედროვე საქართველოს საგადასახადო პოლიტიკის ძირითადი მიმართულებები, ტენდენციები, მდგომარეობა, არსებული პრობლემები, ქვეყნის ეკონომიკური მდგომარეობის გაუმჯობესების და სტაბილური ეკონომიკური განვითარების ასპექტები, ეროვნულ-სახელმწიფოებრივი ინტერესების შესაბამისად მაქსიმალურად სრულყოფილი საგადასახადო პოლიტიკის შემუშავების და განხორციელების მნიშვნელობა.

ნაშრომში ასევე გაანალიზებულია საქართველოს საგადასახადო პოლიტიკა და საგადასახადო სისიტემა, ეროვნულ-სახელმწიფოებრივი ინტერესების შესაბამისად მაქსიმალურად სრულყოფილი საგადასახადო პოლიტიკის შემუშავებისა და განხორციელების მნიშვნელობა.

ფისკალური პოლიტიკის თანამედროვე ასპექტები საქართველოში

საგადასახადო პოლიტიკის მნიშვნელობიდან გამომდინარე აუცილებელია ქვეყანაში არსებობდეს სახელმწიფო ფინანსების მართვის სტრატეგია, გამართული საგადასახადო სისიტემა, რომელსაც არეგულირებს საქართველოს კანონმდებლობა.

საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობა შედგება საქართველოს კონსტიტუციის, საერთაშორისო ხელშეკრულებებისა და შეთანხმებების, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის და მათ შესაბამისად მიღებული კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტებისაგან.

გადასახადი არის საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მიხედვით სავალდებულო, უპირობო ფულადი შენატანი ბიუჯეტში, რომელსაც იხდის გადასახადის გადამხდელი, გადახდის აუცილებელი, არაეკვივალენტური და უსასყიდლო ხასიათიდან გამომდინარე.

გადასახადის სახეებია საერთო-სახელმწიფოებრივი და ადგილობრივი გადასახადები.

საერთო-სახელმწიფოებრივი გადასახადებია საგადასახადო კოდექსით დაწესებული გადასახადები, რომელთა გადახდაც სავალდებულოა საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე.

ადგილობრივი გადასახადია საგადასახადო კოდექსით დაწესებული და მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლობითი ორგანოს − საკრებულოს ნორმატიული აქტით შემოღებული გადასახადი (ზღვრული განაკვეთების ფარგლებში), რომლის გადახდაც სავალდებულოა შესაბამისი მუნიციპალიტეტის ადმინისტრაციულ საზღვრებში.

საერთო-სახელმწიფოებრივ გადასახადებს მიეკუთვნება:

საშემოსავლოგადასახადი;

გადასახადის განაკვეთი - 20 პროცენტი, თუ საგადასახადო კოდექსით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.

კვლევის შედეგად დგინდება, რომ მსოფლიოს ქვეყნების აბსოლიტურ უმრავლესობაში გვხდება დიფერენცირებული (პროგრესულსაც უწოდებენ) საშემოსავლო გადასახადი, ანუ საშემოსავლო გადასახადის განაკვეთი დამოკიდებულია შემოსავლის ოდენობაზე, შემოსავლების ზრდასთან ერთად იზრდება საშემოსავლო გადასახადის განაკვეთი და პირიქით. როგორც კვლევის ანალიზი გვიჩვენებს განვითარებული ქვეყნების მაგალითზე მიზანშწონილია საქართველოში განხორციელდეს დიფერენცირებული საშემოსავლო გადასახადის სისტემის შემოღება. ამისათვის კი საჭიროა გარკვეული საკანონმდებლო ცვლილებების განხორციელება და პოლიტიკური ნება.

კვლევა გვიჩვენებს, რომ ყველაზე მაღალი საშემოსავლო გადასახადის განაკვეთი გვხვდება შვედეთსა (56,4%) და ბელგიაში (53,7%), ხოლო ყველაზე დაბალი ყირგიზეთში (10%), ყაზახეთსა (10 %) და ბულგარეთში (10%).

ანალიზი ასევე გვიჩვენებს, რომ განვითარებულ ქვეყნებში დაბალშემოსავლიანი პირები განთავისუფლებულნი არიან საშემოსავლო გადასხადისაგან. მაგალითად: ავსტრალიაში თუ პირის შემოსავალი წელიწადში 18200 ავსტრალიურ დოლარზე (33500 ლარი) ნაკლებია, ავსტრიაში თუ პირის შემოსავალი 11000 ევროზე ნაკლებია წელიწადში, იტალიაში თუ პირის შემოსავალი 8000 ევროზე ნაკლებია წელიწადში, ესტონეთში თუ პირის შემოსავალი თვეში 500 ევროზე ნაკლებია და ა.შ..

აქვე აღსანიშნავია ის ფაქტიც, რომ მსოფლიოს ზოგიერთ ქვეყანაში საერთოდ არ გვხდება საშემოსავლო გადასახადი. მაგ. ქუვეითი, ყატარი და ა.შ..

ბ) მოგების გადასახადი;

გადასახადის განაკვეთი - 15 პროცენტი, გარდა საგადასახადო კოდექსით გათვალისწინებული შემთხვევებისა.

მოგების გადასახადის ნაწილში საქართველოს საგადასახადო სისტემა 2017 წლიდან გადასაულია ე.წ. ,,ესტონურ მოდელზე”. აღნიშნულ მოდელს განსაკუთრებული გავლენა უნადა მოეხდინა ეკონომიკურ განვითარებაზე, თუმცა, როგორც ანალიზი გვიჩვენებს, რაიმე განსაკუთრებული შედეგი (მათ შორის ეკონომიკური ზრდის კუთხით) ამ მოდელს ჯერ-ჯერობით არ მოუტანია. მაგალითად: 2016 წელს მოგების გადასახადის ხვედრითი წილი საგადასახადო შემოსავლების ნაწილში შეადგენდა 13.22 %-ს (გადასახადები სულ 7,986,750.3 ათასი ლარი, მათ შორის მოგების გადასახადი 1,055,936.5 ათასი ლარი), 2017 წელს მოგების გადასახადის ხვედრითი წილი საგადასახადო შემოსავლების ნაწილში შეადგენდა 8.41 %-ს (გადასახადები სულ 8,991,307.5 ათასი ლარი, მათ შორის მოგების გადასახადი 756,555.5 ათასი ლარი), 2018 მოგების გადასახადის ხვედრითი წილი საგადასახადო შემოსავლების ნაწილში შეადგენდა 7.59 %-ს (გადასახადები სულ 9,695,962.2 ათასი ლარი, მათ შორის მოგების გადასახადი 736,624.4 ათასი ლარი), 2019 წელს მოგების გადასახადის ხვედრითი წილი საგადასახადო შემოსავლების ნაწილში შეადგენდა 8.96 %-ს (გადასახადები სულ 9,665,567.6 ათასი ლარი, მათ შორის მოგების გადასახადი 866,288.9 ათასი ლარი). 2020 წელს მოგების გადასახადის ხვედრითი წილი საგადასახადო შემოსავლების ნაწილში შეადგენდა 9.92 %-ს (გადასახადები სულ 9,364,779.4 ათასი ლარი, მათ შორის მოგების გადასახადი 919,440.6 ათასი ლარი), 2021 წელს მოგების გადასახადის ხვედრითი წილი საგადასახადო შემოსავლების ნაწილში შეადგენდა 9.82 %-ს (გადასახადები სულ 11,439,488.6 ათასი ლარი, მათ შორის მოგების გადასახადი 1,015,296.1 ათასი ლარი), 2022 წელს მოგების გადასახადის ხვედრითი წილი საგადასახადო შემოსავლების ნაწილში შეადგენდა 12,89%-ს, ხოლო 2023 წელს მოგების გადასახადის ხვედრითი წილი საგადასახადო შემოსავლების ნაწილში შეადგენდა 11,97 %-ს. ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე შეიძლება ითქვას, რომ მოგების გადასახადის ხვედრითი წილი საგადასახადო შემოსავლების ნაწილში ,,ესტონური მოდელის“ მიღებამდე და მიმდინარე ეტაპზეე თითქმის თანაბარია.

მოგების გადასახადთან მიმართბაში აღსანიშნავია ის გარემოება, რომ 2024 წლამდე საბანკო დაწესებულებები, საკრედიტო კავშირებ, მიკროსაფინანსო ორგანიზაციები, სესხის გამცემი სუბიექტები იხდიდნენ მოგების გადასახადს 15%-ის ოდენობით, ხოლო 2024 წლიდან ეს განაკვეთი შეადგენს 20%-ს. აღნიშნული გადაწყვეტილება შეიძლება ითქვას, რომ არის დაგვიანებული, რადგან ზემოაღნიშნული დაწესებულებების საქმიანობა თითქმის გამორიცხავს რაიმე სახის რისკს (მათ საქმიანობაში დაზღვეულია ყოველგვარი რისკი), მაშინ როდესაც სხვა სახის სამეწარმეო საქმიანობა დაკავშირებულია უზარმაზარ რისკებთან (მაგ: სოფლის მეურნეობის პროდუქტის წარმოება), ხოლო გადასახადს ბანკები და სოფლის მეურნეობის პროდუქტების მწარმოებლები 2024 წლამდე თანაბრად იხდიდნენ. ყოველმხრივ გაუმართლებელია მაღალი და დაბალი რისკფაქტორების მქონე საქმიანობის განმახორციელებელი ობიექტების თანაბარი საგადასახადო განაკვეთებით დაბეგვრა.

გ) დამატებული ღირებულების გადასახადი (დღგ);

დამატებული ღირებულების გადასახადის განაკვეთია 18 პროცენტი.

თანამედროვე საგადასახადო სისტემაში დღგ ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი გადასახადია. მისი აკრეფის სქემა პირველად ფრანგმა ეკონომისტმა მორის ლორემ შეიმუშავა 1954 წელს, ხოლო საფრანგეთის საგადასახადო სისტემაში 1958 წლიდან შემოიღეს. ამჟამად დღგ შემოღებულია დაახლოებით 137 სახელმწიფოში, თუმცა განვითარებული ქვეყნებიდან მათში არ შედის აშშ და იაპონია, სადაც დღგ‑ის ნაცვლად მოქმედებს გადასახადი გაყიდვებიდან (3%‑დან 15%‑მდე). საგულისხმოა, რომ ქვეყნის საგადასახადო სისტემაში დღგ-ს არსებობა ევროკავშირში შესვლის სავალდებულო წინაპირობაა.

კვლევის შედეგად ირკვევა, რომ საშემოსავლო გადასახადის განაკვეთის დიფერენციაციის მსგავსად, ევროკავშირის თითქმის ყველა ქვეყანაში (დანიის გარდა) გვხდება დიფერენცირებული (შემცირებული, შეღავათიანი განაკვეთები) დამატებული ღირებულების გადასახადი.

როგორც ანალიზი გვიჩვენებს ევროკავშირის წევრი თითოეული ქვეყანა ეკონომიკურად გაცილებით განვითარებულია ვიდრე საქართველო, ამაში მათ სწორი საგადასახადო პოლიტიკა დაეხმარათ. ამ კონკრეტულ შემთხვევაში ევროკავშირის ქვეყნების მაგალითის საფუძველზე მიზანშეწონილია ანალოგიის პრინციპით შემოღებულ იქნას საქართველოში დიფერენცირებული დამატებული ღირებულების გადასახადის განაკვეთი (კანონმდებლობის ცვლილებით). დიფერენცირებული დღგ-ს მაგალითისთვის ასევე შეიძლება მოვიყვანოთ ისეთი ძლიერი ეკონომიკის მქონე ქვეყნა, როგორიცაა ჩინეთი, სადაც დამატებული ღირებულების გადასახადის განაკვეთია 2,3,4,6 და13 %-ი.

ანალიზი გვიჩვენებს, რომ ევროკავშირის წევრ ქვეყნებს შორის ყველაზე მაღალი დამატებული ღირებულების გადასახადის განაკვეთით გამოირჩევიან უნგრეთი (27 %), დანია (25 %), ხორვატია (25 %) და შვედეთი (25 %), ხოლო ყველაზე დაბალი განაკვეთი გვხვდება ლუქსემბურგსა (17%) და მალტაში (18%).

ჩატარებული კვლევის შედეგად ირკვევა, რომ საქართველოში დამატებული ღირებულების გადასახადზე მოდიოდა სახელმწიფო ბიუჯეტის საგადასახადო შემოსავლების 40 პროცენტზე მეტი 2022-2023 წლებში (2022 წ. - 40,31%; 2023 წ. -40,72%), ხოლო 2024 წლის გეგმის მიხედვით დღგ-ს ხვედრითი წილი სახელმწიფო ბიუჯეტის საგადასახადო შემოსავლებში შეადგენს 38,65 %-ს (იხ. ცხრილი N1).

გადასახადების ხვედრითი წილი ბიუჯეტში 2022-2024 წწ. ცხრილი N1
	გადასახადის დასახელება	2022		2023		2024(გეგმა)
1	საშემოსავლო გადასახადი	4644377.30	31.01	5486350.00	32.83	6345066.00	33.19
2	მოგების გადასახადი	1930151.40	12.89	2000000.00	11.97	2690000.00	14.07
3	დამატებულიღირებულების გადასახადი (დღგ)	6036823.50	40.31	6804000.00	40.72	7388334.00	38.65
4	აქციზი	2010227.80	13.42	2220000.00	13.29	2375000.00	12.42
5	იმპორტის გადასახადი	125992.00	0.84	150000.00	0.90	150000.00	0.78
6	სხვა გადასახადები	229114.10	1.53	50000.00	0.30	166600.00	0.87
	ჯამი	14976686.10	100%	16710350.00	100%	19115000.00	100%

კვლევა გვიჩვენებს, რომსაქართველოს საგადასახადო კოდექსის თანახმათ დღგ-ისგან გათავისუფლებულია გარკვეული საქონელი და მომსახურება (მაგ: სამედიცინო მომსახურების გაწევა, განათლების მომსახურების გაწევა, დიაბეტური პურის ინპორტი და ა.შ.), მაგრამ ეს არ არის საკმარისი. განვითარებული ქვეყნების მსგავსად მიზანშეწონილია განისაზღვროს იმ საქონლისა და მომსახურების ჩამონათვალი (მაგ: საგანმანათლებლო, სპორტული, ინვენტარი, აღჭურვილობა, წარმოების სშუალებების წარმოება და ა.შ.), რომლებიც წარმოადგენენ პრიორიტეტს და რომელთა დაბეგვრა განხორციელდება შემცირებული, საშეღავათო განაკვეთით, როგორც ეს ხორციელდება განვითარებული ქვეყნების უმეტესობაში. ყოველივე ეს სტიმულს მისცემს მეწარმეებს, ბიზნესს, რაც ხელს შეუწყობს ქვეყნის ეკონომიკურ განვითარებას.

დ) აქციზი;

საქართველოს საგადასახადო კოდექსით განსაზღვრულია აქციზის გადასახადის განაკვეთები ამა თუ იმ საქონელზე.

აქციზის თანხის გამოანგარიშების მიზნისთვის საქონლის საცალო სარეალიზაციო ფასი დგინდება ამ საქონლის მწარმოებლის/იმპორტიორის მიერ საგადასახადო ორგანოში წარდგენილი საცალო სარეალიზაციო ფასებისა და საგადასახადო ორგანოში არსებული სხვა ინფორმაციის საფუძველზე არაუგვიანეს ყოველი წლის 1 დეკემბრისა და გამოიყენება მომდევნო წლის 1 იანვრიდან 1 წლის განმავლობაში.

აქციზის განაკვეთები აქციზურ საქონელზე მაგალითისთვის შემდეგნაირად გამოიყურება: 1. თამბაქოს ნედლეული , თამბაქოს ნარჩენები - 1 კგ.- 60 ლარი; 2. ლუდი 1 ლიტრი (1%Vol) – 0,12 და ა. შ..

ე) იმპორტის გადასახადი.

საქართველოს საგადასახადო კოდექსი ითვალისწინებს იმპორტის გადასახადის 5 და 12 პროცენტიან განაკვეთს.

ალქოჰოლური საქონელი იბეგრება იმპორტის გადასახადის შემდეგი განაკვეთებით (ერთ ჰექტოლიტრზე (100 ლიტრზე). გადასახდელი იმპორტის გადასახადის თანხა შეადგენს იმპორტის გადასახადის განაკვეთის ნამრავლს მოცემულ საქონელში ალკოჰოლის პროცენტული შემცველობის მაჩვენებელზე).

ადგილობრივ გადასახადს მიეკუთვნება ქონებისგადასახადი.

ქონება – დასაბეგრი ქონება და მიწა.

საწარმოსთვის/ორგანიზაციისთვის ქონების გადასახადის წლიური განაკვეთი განისაზღვრება დასაბეგრი ქონების ღირებულების არა უმეტეს 1 პროცენტის ოდენობით. დასაბეგრი ქონების ღირებულება არის საშუალო წლიური საბალანსო ნარჩენი ღირებულება (გამოიანგარიშება კალენდარული წლის დასაწყისისა და ბოლოსთვის აქტივების საშუალო ღირებულების მიხედვით).

მიწაზე ქონების გადასახადის განაკვეთი განისაზღვრება საქართველოს საგადასახადო კოდექსის შესაბამისად.

სახელმწიფოს მიერ ეკონომიკის რეგულირების ერთერთ ინსტრუმენტს წარმოადგენს საგადასახადო პოლიტიკა, რომელიც თავის მხრივ გვევლინება, როგორც მიზანმიმართული მოქმედებათა სისტემა საგადასახადო სფეროში, რომელიც ეფუძნება ეკონომიკურ, სამართლებრივ და ორგანიზაციულ-საკონტროლო საფუძვლებს.

საგადასახადო პოლიტიკა მოიცავს სახელმწიფოებრივი რეგულირების არაპირდაპირ მეთოდებს (არაპირდაპირი მეთოდები: ფისკალური პოლიტიკა, მონეტარული პოლიტიკა და სხვა). მისი მომცველობა და მიზნები დამოკიდებულია ობიექტურ და სუბიექტურ ფაქტორებზე, პოლიტიკურ წყობაზე და იმ ამოცანებზე, რომელებიც დგას ქვეყნის წინაშე. გადასახადების სოციალურ-ეკონომიკური არსი მდგომარეობს საკუთრების ფორმების ცვლილებაში, გადასახადების გადამხდელებიდან ფინანსურ რესურსებზე საკუთრების უფლების სახელმწიფო საბიუჯეტო სფეროსთვის გადაცემაში.

ქვეყანაში არსებული საგადასახადო ურთიერთობები აისახება საგადასახადო პოლიტიკაზე, რომლის მთავარ მიზანს წარმოადგენს თვით სახელმწიფოს ფინანსური რესურსებით უზრუნველყოფა, ეროვნული ეკონომიკის ეფექტიანობის ზრდისთვის ხელსაყრელი პირობების შექმნა და მოსახლეობის ცხოვრების დონის ამაღლება.

საგადასახადო პოლიტიკა განსაზღვრავს გადასახადების როლს საზოგადოებაში, რომელიც შეიძლება იყოს პოზიტიური ან ნეგატიური სამეურნეო სუბიექტებთან მიმართებაში. პრობლემა საგადასახადო შემოსავლების ამოღების, ოპტიმალური საგადასახადო ფუნქციის შერჩევასა და საზოგადოების ეკონომიკურ, სოციალურ და პოლიტიკურ ცხოვრებაზე მათი გავლენის ოპტიმალური საზღვრების განსაზღვრაში მდგომარეობს.

ქვეყნის ეკონომიკური განვითარება ბევრადაა დამოკიდებული ოპტიმალური საგადასახადო პოლიტიკის შემუშავებასა და მის რეალიზაციაზე. სულყოფილმა საგადასახადო პოლიტიკამ ხელი უნდა შეუწყოს ეკონომიკის უმნიშვნელოვანესი დარგების განვითარებას, რომლებიც განაპირობებენ მთლიანი შიდა პროდუქტის ზრდას, უმუშევრობის შემცირებას, შემოსავლების ზრდას ერთ სულ მოსახლეზე და საბოლოოდ მთლიანად ქვეყნის ეკონომიკის განვითარებას.

როგორც კვლევის შედეგებიდან ირკვევა, დღესდღეობით საქართველოში მოქმედ საგადასახადო კოდექსისთვის დამახასიათებელია ხშირი ცვლილებები. 2010-2024 წლებში საქართველოს საგადასახადო კოდექსში შეტანილია 219 სახის (ორასცხრამეტი) ცვლილება, რამაც უარყოფითი გავლენა მოახდინა ეკონომიკურ პროცესებზე, ინვესტორებსა და მეწარმეებზე, აქედან გამომდინარე არამდგრადი საგადასახადო ფონი ხელის შემშლელია ქვეყნის ეკონომიკის წარმატებული განვითარებისათვის.

კვლევის მონაცემები ცხადყოფს, რომ სახელმწიფო ინტერესების შესაბამისი საგადასახადო პოლიტიკის შემუშავების და განხორციელების გარეშე შეუძლებელია ქვეყნის სტაბილური ეკონომიკური განვითარება. ხელისუფლებამ უნდა გააანალიზოს გასულ წლების უარყოფითი მაკროეკონომიკური მაჩვენებლების გამომწვევი მიზეზები და ამასთან ერთად გაითვალისწინოს განვითარებული ეკონომიკის მქონე ქვეყნების გამოცდილება, პრაქტიკა, სიახლეები, რჩევები და მიუსადაგოს ის სახელმწიფო ინტერესებს.

მსოფლიოში არაერთი ეკონომიკურად განვითარებული ქვეყანა არსებობს, რომელთა წარმატების განმაპირობებელ ფაქტორთა შორისაა სწორი საგადასახადო პოლიტიკა. საქართველომ განვითარებული ეკონომიკური ქვეყნების მაგალითზე უნდა დახვეწოს საგადასახადო კანონმდებლობაში არსებული ხარვეზები.

საჭიროა, რომ საქართველოს საგადასახადო პოლიტიკა მორგებულ იქნეს ჩვენი ქვეყნის თავისებურებებზე, რესურსებზე, შესაძლებლობებზე, ინტერესებზე და ა. შ..

საქართველოს ხელისუფლებამ უნდა გადადგას ისეთი ქმედითი ნაბიჯები, რაც უზრუნველყოფს ქვეყანაში ჯანსაღი, მაქსიმალურად სრულყოფილი ფისკალური პოლიტიკის შემუშავებას და განხორციელებას, ეროვნულ-სახელმწიფოებრივი ინტერესების შესაბამისად, რომელიც მოკლებული იქნება ყოველგვარ სუბიექტივიზმს. მაქსიმალურად სრულყოფილი ფისკალური პოლიტიკის შემუშავებისა და მისი განხორციელების გარეშე შეუძლებელი იქნება ქვეყნის მდგრადი ეკონომიკური განვითარება.

დასკვნა და რეკომენდაციები

ქვეყნის საგადასახადო პოლიტიკის მნიშვნელობიდან გამომდინარე აუცილებელია სახელმწიფოში არსებობდეს, სწორი გამართული საგადასახადო სისტემა.

სახელმწიფოს მიერ სტაბილური ეკონომიკური განვითარების მიღწევისათვის, საჭიროა მაქსიმალურად სრულყოფილი საგადასახადო პოლიტიკის ოპერატიული შემუშავება და განხორციელება.

საქართველოს ხელისუფლებამ: დროულად უნდა გაატაროს ოპერატიული ღონისძიებები სწრაფი და ჯანსაღი ეკონომიკური ზრდის, აუცილებელი წინაპირობის-სტაბილური ეკონუმიკური პოლიტიკის სრულყოფისათვის.

უნდა იქნეს შემუშავებული ისეთი საგადასახაადო პოლიტიკა, რომელიც წაახალისებს მეწარმეებს გარდამავალი ეკონომიკის პირობებში სწრაფი ეკონომიკური ზრდისთის.

შემოღებულ უნდა იქნე შეღავათიანი, შემცირებული საგადასახადო განაკვეთები პრიორიტეტული მიმართულებების, დარგების განვითარების ხელშესაწყობად.

მიზანშეწონილია საშემოსავლო გადასახადის განაკვეთი იყოს დიფერენცირებული (პროგრესული) შემოსავლების ოდენობის მიხედვით.

საქართველოს საგადასახადო პოლიტიკის სრულყოფილი სახით ჩამოყალიბებაში განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს ქვეყნის თავისებურებებს, არსებულ რისკებს, მეწარმე სუბიექტების შესაძლებლობებს და ინტერესებს, საგადასახადო გადასახდელების შესრულებას და კანონდარღვევაზე ოპერატიულ რეაგირებას.

გამოყენებული ლიტერატურა:

1. სვანიშვილი ა. ,,ადგილობრივი ეკონომიკური განვითარება“ გზამკვლევი ადგილობრივი თვითმმართველობებისთვის, მეორე გამოცემა, 2021 წ.;

2. საკითხავი მასალა ,, შესავალი ადგილობრივ ეკონომიკურ განვითარებაში”, 2020 წ. დაკვეთა, გაეროს განვითარების პროგრამა (UNDP), შვეიცარიის განვითარებისა და თანამშრომლობის სააგენტო (SDC) და ავსტრიის განვითარების თანამშრომლობა (ADC).;

3. საქართველოს ფისკალური პოლიტიკა და მართვა და მისი თავსებადობა ევროკავშირის პრაქტიკასთან, საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო, 2016 წელი;

4. საქართველოს კანონი, საქართველოს საბიუჯეტო კოდექსი, თბ. 18 დეკემბერი 2009 წელი, №2440-IIს;

5. საქართველოს კანონი საქართველოს 2018 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის შესახებ;

6. საქართველოს კანონი საქართველოს 2020 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის შესახებ

7. საქართველოს კანონი საქართველოს 2022 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის შესახებ;

8. საქართველოს კანონი საქართველოს 2023 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის შესახებ;

9. საქართველოს კანონი საქართველოს 2024 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის შესახებ;

10. საქართველოს კანონი, საქართველოს საგადასახადო კოდექსი, თბ. 17.09.2010 №3591-II;

11. https://ka.wikipedia.org/wiki/ადგილობრივი_თვითმმართველობა;

12. https://forbes.ge/ra-aris-phiskaluri-politika/

13. http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=5&t=10365

14. https://ru.wikipedia.org/wiki/Фискальная_политика