ჟურნალი ნომერი 4 ∘ ბორის გითოლენდია ∘
საქართველოს სარკინიგზო ტრანსპორტის ევროპულ სისტემებთან ურთიერთთავსებადობის და ინტერმოდალურობის პრობლემის ანალიზი

რეზიუმე: სტატიაში წარმოდგენილია საქართველოს სარკინიგზო ტრანსპორტის ევროპულ სისტემებთან ურთიერთთავსებადობის და ინტერმოდალურობის პრობლემის კვლევის ანალიზის შედეგებს. აქვე ჩამოთვლილი და წარმოდგენილია ევროპულ სისტემებთან საქართველოს რკინიგზის და მისი ინფრასტრუქტურის თავსებადობის, ტექნიკური პარამეტრების და ამ კუთხით არსებული გამოწვევების პრობლემური საკითხები. სტატიაში წარმოდგენილია მოკლე ინფორმაცია "ევროკავშირ-საქართველოს ასოცირების შესახებ შეთანხმების" კონტექსტში საქართველოს რკინიგზის ტრანსპორტის სექტორისათვის გათვალისწინებული ზოგიერთი დირექტივების დარეგულაციების შესახებ. გარდა ამისა, სტატიაში განხილულია საკითხი "ინტერმოდალური ტრანსპორტის" და მასში რკინიგზის ზოგადი მნიშვნელობის შესახებ.სტატია მომზადებულია შოთა რუსთაველის ეროვნული სამეცნიერო ფონდის ახალგაზრდა მეცნიერთა გრანტის საფუძველზე (NYS-2016-41).

საკვანძო სიტყვები: ტრანსპორტირება, სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურა, საქართველოს რკინიგზა, ევროკავშირის სტანდარტები, რეგიონალური განვითარება.

შესავალი

სტრატეგიულად მნიშვნელოვანი გეოგრაფიული მდებარეობის გამო, საქართველოს, მთელს კავკასიაში და მის ფარგლებს გარეთაც, საკვანძო სატრანზიტო ფუნქცია აკისრია.  საბჭოთა იმპერიის პერიოდში კავკასიის რესპუბლიკების ეკონომიკა, მათ შორის სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურა, მხოლოდ ქვეყნის განაპირა, ჩიხურ და/ან ქვეყნისშიდა დანიშნულების ობიექტებს მიეკუთვნებოდნენ და პრაქტიკულ ღირებულებას არ წარმოადგენდნენ დანარჩენი მსოფლიოს ეკონომიკური განვითარებისა და გლობალური ინტეგრაციის თვალსაზრისით. საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ  საქართველოს სატრანსპორტო მაგისტრალებმა დაიბრუნეს საკუთარი ფუნქცია.

მსოფლიოში მიმდინარე გლობალური ეკონომიკური და პოლიტიკური პროცესების გათვალისწინებით, ექსპერტების შეფასებით, უახლოეს მომავალში აღმოსავლეთსა და დასავლეთს შორის ვაჭრობის პარალელურად ტვირთბრუნვის მოცულობა გაიზრდება, შესაბამისად, საქართველოს ტრანსკავკასიური კორიდორის ფუნქცია ფართოვდება.  ისიც ცნობილია რომ უზარმაზარი უპირატესობებიდან გამომდინარე ევროკავშირის ბაზარი მიმზიდველია ყველა საერთაშორისო მოთამაშისათვის თუმცა, გასათვალისწინებელია, რომ ევროკავშირში ინტეგრაციის წინაპირობას გარკვეული ეკონომიკური და ინსტიტუციური რეფორმების გატარება წამოადგენს, დაწესებულია მთელი რიგი კრიტერიუმები, რისი დაკმაყოფილების გარეშე ევროკავშირის წევრობა და რეგიონალური ინტეგრაცია შეუძლებელია.

ბუნებრივია საგარეო ეკონომიკური კავშირების სრულყოფა, ყოველი ქვეყნის ეკონომიკური ეფექტურობის ზრდის უდიდესი რეზერვია. საგარეო ეკონომიკური კავშირების კონტექსტში ევროკავშირის ბაზარი, სხვადასხვა უპირატესობებიდან გამომდინარე, მიმზიდველია საქართველოსათვის. ბოლო წლებში საქართველომ მნიშვნელოვნად გააღრმავა ურთიერთობა ევროკავშირთან, რომელიც ამ დროისთვის განმტკიცებულია საქართველო-ევროკავშირის ურთიერთობის ისტორიაში არსებული, ყველაზე მძლავრი და ყოვლისმომცველი ე.წ. „საქართველო-ევროკავშირის ასოცირების“ ხელშეკრულებით, (შეთანხმებას ოფიციალურად ეწოდება „ასოცირების შესახებ შეთანხმება ერთი მხრივ, ევროკავშირსა და ევროპის ატომური ენერგიის გაერთიანებას და მათ წევრ სახელმწიფოებს და მეორე მხრივ, საქართველოს შორის.“), რომლის ნაწილიცაა "ღრმა და ყოვლისმომცველ თავისუფალ სავაჭრო სივრცეზე შეთანხმება" (DCFTA). ამ ხელშეკრულების გაფორმებით საქართველო-ევროკავშირს შორის ურთიერთობები თვისობრივად ახალ, ისტორიულად უპრეცედენტო დონეზე გადავიდა. „ასოცირების შესახებ შეთანხმების“ VI კარი ეხება ტრანსპორტსა და მასთან დაკავშირებულ საკითხებს და ის პირველ რიგში, ტრანსპორტის სფეროს მოდერნიზებასა და ევროპული სტანდარტების დანერგვას ითვალისწინებს.

თავის მხრივ, საქართველოს სარკინიგზო ტრანსპორტის სექტორის, ევროპულ და საერთაშორისო სისტემებთან ურთიერთთავსებადობა და დარგის ინტერმოდალურობის უზრუნველყოფა აუცილებელი პირობაა საქართველოს სატრაზიტო დერეფნის სრულყოფილად გამოყენებსათვის.

საქართველოს რკინიგზის ტრანსპორტის სექტორის შესახებ

საქართველოს სატრანზიტო ფუნქციის კონტექსტში საქართველოს რკინიგზა კასპიის და ცენტრალური აზიის რეგიონების ევროპასთან დასაკავშირებელ ალტერნატიულ გზად განიხილება. საქართველოს სტრატეგიული მნიშვნელობის პორტები და ტერმინალები პირდაპირ უკავშირდებიან აზერბაიჯანის, უკრაინის, რუსეთის, ბულგარეთის სარკინიგზო ხაზებს, ასევე მალე სრული დატვირთვით ამოქმედდება ბაქო-თბილისი-ყარსის სარკინიგზო მაგისტრალი, რომელიც საქართველოს რკინიგზას პირდაპირ დააკავშირებს თურქეთთან და ტრანსევროპულ სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურასთან. ტრასეკას დერეფანი, რომელსაც შეუძლია ევროპისაკენ და ევროპიდან ტრანზიტის ძირითადი ნაკადების წარმართვა კავკასიის გავლით, საერთაშორისო საზოგადოებისა და მსხვილი გადამზიდავი კომპანიების ყურადღების ცენტრში უფრო აქტიურად ექცევა. ამ კონტექსტში ასევე შესაძლებელია ვისაუბროთ ასევე ე.წ. „აბრეშუმის გზის“ პროექტზე რომელზეც საქართველოს ხელისუფლების წარმომადგენლები დიდ იმედებს ამყარებენ

საქართველოს უახლესი ისტორიის განვლილი პერიოდის უარყოფითი შედეგები შეეხო საქართველოს რკინიგზასაც. მიუხედავად უმძიმესი ეკონომიკური და პოლიტიკური მდგომარეობისა საქართველოს რკინიგზამ თავდაპირველად გარკვეული წარმატებით შეძლო შეესრულებინა ქვეყნის ეკონომიკის გაჯანსაღების მასტიმულირებელი როლი. საქართველოს რკინიგზა ჩამოყალიბდა მომგებიან საწარმოდ, მაგრამ აღნიშნული წარმატებები მიღწეული იყო წარმოების მოცულობის ზრდით (ამ შემთხვევაში სატრანზიტო გადაზიდვების მოცულობის ზრდით), რაც თავის მხრივ, პოლიტიკური და ეკონომიკური ფაქტორების ზეგავლენით იყო გამოწვეული და არა წარმოების განვითარებით და მომსახურების ხარისხისა და ეფექტიანობის ამაღლებით.

საქართველოში სარკინიგზო ტრანსპორტის  ევროსტანდარტებთან თავსებადობისა და შესაბამისობის შესწავლის და ამ საკითხის ზოგადი ანალიზისთვის, მნიშვნელოვანია თავდაპირველად შევაფასოთ “საქართველოს რკინიგზის” ზოგადი მდგომარეობა და ამისათვის  უნდა შეფასდეს, თუ რა სიმძლავრეებზე მუშაობს ამჟამად “საქართველოს რკინიგზა”. ამის შემდგომ შესაძლებელი გახდება რკინიგზის სექტორის ინტერმოდალურობის და სამომავლო პოტენციალის შეფასებაც.  ჩვენი მოხსენების მიზანიც სწორედ ესაა.

საქართველოს რკინიგზა სამ ფილიალად იყოფა: სატვირთო გადაზიდვები, სამგზავრო გადაზიდვები და ინფრასტუქტურის ფილიალები. აღნიშნული ფილიალები იყოფენ ისეთ საქმიანობებს როგორებიცაა სატვირთო გადაზიდვები, მგზავრთა მომსახურება და რკინიგზის ძირითადი ინფრასტუქტურის მართვა.

ზოგადად, სატვირთო გადაზიდვები რკინიგზის შემოსავლის გენერირების ძირითადი წყაროა, ხოლო სამგზავრო გადაზიდვები უმეტეს შემთხვევაში ზარალიანი ოპერაციაა, რადგან მატარებლით მგზავრობის დაბალი ტარიფი საკმარისი არ არის რკინიგზის შენახვისა და მომსახურებისათვის.

საქართველოს რკინიგზა მომგებიანი საწარმოა - საქართველოს რკინიგზაში სატვირთო გადაზიდვების წილი მთლიან ოპერაციებში საკმარისია მგზავრების ტრანსპორტირებიდან მიღებული ზარალის დასაფარად და დამატებით მოგების მისაღებად.  

საკონსულტაციო ფირმა „Booz Allen Hamilton“-ის (BAH) კვლევის შეფასებით, დღეისათვის საქართველოს რკინიგზის მთავარი ხაზის საექსპლუატაციო სარკინიგზო მაგისტრალის ქსელი საკმაოდ ნორმალურ მდგომარეობაშია, მაგისტრალი მთლიანად ელექტროფიცირებულია, ხოლო ძირითადი მაგისტრალი ორმხრივი მოძრაობის საშუალებას იძლევა.

საქართველოს რკინიგზის ინფრასტრუქტურა რამდენიმე კომპონენტისაგან შედგება, ესენია: ხიდები, გვირაბები და სარკინიგზო მაგისტრალი, კომუნიკაციის საშუალებები, ელექტროენერგიის მიწოდება, დეპოები, სადგურები და მასთან დაკავშირებული აღჭურვილობა. მიმდინარე ეტაპზე სარკინიგზო ტრანსპორტის ინფრასტრუქტურის უმეტესი ნაწილი 85 წელზე მეტი ხანდაზმულობისაა. 

მიუხედავად იმისა, რომ გზების, ხიდებისა და გვირაბების მდგომარეობა ოპერაციების უწყვეტად წარმოების საშუალებას იძლევა, კრიტიკულ ადგილებში სარემონტო სამუშაოების ჩატარებას, კერძოდ, დაზიანებული რელსების გამოცვლას, ასევე საყურადღებოა რკინიგზის საქმიანობასთან დაკავშირებული გარემოს დაბინძურების პრევენციის ღონისძიებების გატარება.

საქართველოს სარკინიგზო ინფრასტრუქტურას გააჩნია რიგი პრობლემები, რომლებმაც უკვე თავი იჩინა.  ამ მხრივ, ჩვენი შეფასებით, მთავარი დაბრკოლება რკინიგზისთვის არის ინფრასტრუქტურის, დამხმარე ნაგებობების, ლოკომოტივების, ვაგონების და სხვა ინფრასტრუქტურული მიმართულებების ხანდაზმულობა. დაბალი ტექნიკური აღჭურვილობა და განუვითარებელი ინფრასტრუქტურა მოდერნიზაციასა და განახლებას მოითხოვს. პრობლემაა გაზრდილი სარემონტო ხარჯები, რაც სერიოზულად აჭარბებს დასაშვებ ნორმას. ევროპულ სალიანდანგო ხაზებთან თავსებადობის თვალსაზრისით დიდ პრობლემას წარმოადგენს ლიანდაგების ზომა, საქართველოს არა აქვს ლიანდაგების ე.წ. “ევროპული ზომა“,  ლიანდაგების შეცვლა მოითხოვს ძალიან დიდ საინვესტიციო გადაწყვეტილებას და ხარჯებს. ამავე დროს, არსებობს ამ პრობლემის გადაჭრის არაერთი გზა.  

მოძრავი შემადგენლობის თანამედროვე მატარებლებით განახლების აუცილებლობა საქართველოს რკინიგზას ახალი ამოცანების წინაშე აყენებს. ინფრასტრუქტურის განახლებასთან ერთად აუცილებელი იქნება გარკვეული კაპიტალდაბანდებების განხორციელება აღჭურვილობის თანამედროვე დიაგნოსტიკური ცენტრის ჩამოსაყალიბებლად, რის შედეგადაც თავიდან იქნება აცილებული მოძრავი ტექნიკის დაგვიანებული ან არასათანადო შეკეთება. დიაგნოსტიკური ცენტრის ჩამოსაყალიბებლად აუცილებელია როგორც შესაბამისი ტექნიკის შეძენა, ისე მომსახურე პერსონალის გადამზადება, რის შედეგადაც შესაძლებელი გახდება ახალი ტექნიკის გამოყენება და შენახვა. ამრიგად, საქართველოს რკინიგზის ოპერაციების უსაფრთხო და ეფექტური წარმოებისათვის და მომავალი განვითარებისათვის, დიდი ინვესტიციაა საჭირო. 

საქართველოს რკინიგზაზე მოხდა საექსპლუატაციო ფუნქციის კომერციალიზაცია: საქართველოს რკინიგზაზე დაშვებულია მესამე მხარის მიერ მგზავრთა გადაყვანა და ტვირთების გადაზიდვის ორგანიზება (ახალ მოძრავ შემადგენლობას უნდა ჰქონდეს არსებულ მოთხოვნებთან შესაბამისობის დამადასტურებელი მოწმობა სერტიფიკატი) რაც, უკვე არსებული გამოცდილების შესაბამისად, ბევრად უწყობს ხელს რკინიგზის კომერციულად მომგებიან ორგანიზაციად ჩამოყალიბებას. ასევე აღსანიშნავია, რომ დასავლეთის ექსპერტთა მოსაზრებით, მაქსიმალური ეფექტიანობის მისაღწევად მიზანშეწონილია რკინიგზის საექსპლუატაციო ფუნქციის სრული კომერციალიზაცია.

1992 წლიდან  საქართველო გაერთიანებულია რკინიგზის თანამშრომლობის ორგანიზაციაში (OSJD). რაც რკინიგზას ხელსაყრელ პირობებს უქმნის, რათა შეღავათიანი ტარიფით შეუფერხებლად განახორციელოს ტვირთის გადაზიდვა წევრი სახელმწიფოების რკინიგზებზე. აგრეთვე  2011 წელს საქართველო შეუერთდა საერთაშორისო სარკინიგზო გადაზიდვების სამთავრობოთაშორისო ორგანიზაციის კონვენციას საერთაშორისო სარკინიგზო გადაზიდვების შესახებ (COTIF).  

2016 წელს საქართველოში მგზავრთა გადაყვანებისათვის შემოყვანილი იქნა თანამედროვე ტიპის ოთხი ახალი მატარებელი, რომლებიც აღჭურვილია საჭირო ყველა თანამედროვე მოწყობილობით, ულტრათანამედროვე ტიპის უსაფრთხოების სისტემებით. აღნიშნული მატარებლები სრულ შესაბამისობაშია ევროპულ უსაფრთხოების სტანდარტებთან.

2017 წელიდან დაინერგა სატვირთო დოკუმენტაციის ელექტრონული ხელმოწერის სისტემა, რომელიც საშუალებას იძლევა ელექტრონულად იწარმოოს  ადგილობრივი სატვირთო გადაზიდვების კომერციული და ფინანსური აღიცხვისა და დარიცხვისათვის აუცილებელი დოკუმენტაცია (ქაღალდის გარეშე). ახალი სისტემა რკინიგზის მომხმარებელს აძლევს საშუალებას მსოფლიოს ნებისმიერი წერტილიდან დაინახოს და მოაწეროს ხელი სატვირთო ოპერაციებს, რაც მართვის თვალსაზრისით გამართლებულია და აადვილებს მომსახურების მოქნილობას. სტატია მომზადებულია საქართველოს შოთა რუსთაველის ეროვნული სამეცნიერო ფონდის ახალგაზრდა მეცნიერთა გრანტის (N YS-2016-41) საფუძველზე. 

"ევროკავშირ-საქართველოს ასოცირების შესახებ შეთანხმების" კონტექსტში საქართველოს რკინიგზის ტრანსპორტის სექტორისათვის გათვალისწინებული დირექტივები და რეგულაციები

საქართველო-ევროკავშირს შორის ასოცირების შეთანხმების მიხედვით, საქართველოს რკინიგზამ 8 ძირითადი დირექტივა და რეგულაცია უნდა დანერგოს. რეგულაციების ამოქმედება ეტაპობრივად 2018- 2021 წლებში უნდა განხორციელდეს.    ამ მხრივ, გარკვეული მოსამზადებელი ნაბიჯები უკვე გადაიდგა. ევროკავშირის სარკინიგზო დირექტივების ძირითადი ასპექტებია:

 ტექნიკური და უსაფრთხოების პირობები და ურთიერთთავსებადობა (2004/49/EC დირექტივა გაერთიანების რკინიგზების უსაფრთხოების შესახებ);

 ბაზრის გახსნა და ინფრასტრუქტურაზე დაშვება (N913/2010 რეგულაცია კონკურენტული ტვირთისთვის ევროპული სარკინიგზო ქსელის თაობაზე და 2012/34/EC დირექტივა, რომლის მეშვეობითაც ჩამოყალიბდა ერთიანი ევროპული სარკინიგზო ზონა);

 სისტემაში დასაქმებულთა კვალიფიკაცია და შრომითი პირობები იმ მატარებლის მემანქანეების სერტიფიცირების შესახებ,  რომლებიც მართავენ ლოკომოტივებსა და მატარებლებს გაერთიანების სარკინიგზო სისტემაში (2007/59/EC დირექტივა);

 გაერთიანების ფარგლებში სარკინიგზო სისტემის ურთიერთთავსებადობის შესახებ რკინიგზის ინფრასტრუქტურული კომპანიის ტარიფის დადგენა (2008/57/EC დირექტივა);

 საკითხები მგზავრთა უფლებების და საზოგადოებრივი სამგზავრო სარკინიგზო და საავტომობილო ტრანსპორტის მომსახურებების, რკინიგზის მგზავრთა უფლებებისა და ვალდებულებების შესახებ და სატვირთო გადაზიდვის ოპერატორების შესახებ (რეგულაცია EC - N 1370/2007)  და EC  N 1371/2007 );

მნიშვნელოვანი დირექტივები არსებობს გარემოს დაცვის თვალსაზრისით სახიფათო ტვირთის შიდა ტრანსპორტირების შესახებ, რომელიც ეტაპობრივად დაინერგება (2008/68/EC დირექტივა).

ჩამოთვლილი დირექტივების მთავარი მიზანია სატრანსპორტო ბაზარზე ევროპული (მათ შორის საქართველოს) რკინიგზის პოზიციის გაუმჯობესება, ასევე, ის თუ, როგორ გაიზარდოს რკინიგზის კონკურენტუნარიანობა ბაზარზე ტექნიკური პარამეტრების გაზრდით და პირობების გაუმჯობესებით. საბოლოო რეზულტატი იქნება ის, რომ საქართველოს რკინიგზა გახდება უფრო მოქნილი ოპერაციებში და ხელს შეუწყობს ჩამოყალიბდეს ნამდვილი ევროპული სტანდარტების რკინიგზად.

"ინტერმოდალური ტრანსპორტი" და მასში სარკინიგზო ტრანსპორტის როლის მნიშვნელობის ზოგადი აღწერა

ტერმინები "ინტერმოდალური" და "ინტერმოდალიზმი" შედარებით ახალია. მაგალითად, ის „Concix Oxford English Dictionary“-ში პირველად გამოიყენეს 1980-იან წლებში, თუმცა, ამ პერიოდში ინტერმოდალიზმის გაგება ჯერ კიდევ არ იყო იგივე, რაც მაგალითად,  დღეს გვაქვს. იმავე ლექსიკონის მე-10 (1999 წ.) გამოცემაში ტერმინი „ინტერმოდალური“ განმარტებულია შემდეგნაირად: ინტერმოდალური ეწოდება ისეთი სატვირთო გადაზიდვებს, როდესაც სატრანსპორტო გადაზიდვის პროცესში მიზანშეწონილია ან დასაშვებია,  გამოიყენბული იქნას ორი ან ორზე მეტი სატრანსპორტო საშუალება და უმეტეს შემთხვევაში, ტვირთის მიმღებს არ აქვს პირდაპირი შეხება სხვადასხვა სატერმინალო, საბაჟო და სხვა ლოჯისტიკურ პროცესებთან (cases, there is no direct connection or access between the loading/unloading point and the rail, inland waterway, sea, or air transport system).

არსებობს ინტერმოდალური გადაზიდვების სხვა განმარტებებიც, თუმცა მათ შორის შინაარსობრივი განსხვავება დიდი არაა.

ჩვენ მიერ ჩატარებული კვლევის პროცესში ჩამოვყალიბდით ,,ინტერმოდალური გადაზიდვების“ ჩვენეულ დეფინიციამდე: „ინტერმოდალური გადაზიდვა“ წარმოადგენს ტვირთების გადაზიდვას რამდენიმე სახის ტრანსპორტით.  ამ დროს ერთ-ერთი გადამზიდავთაგანი აწარმოებს მთელი მიზიდვის ორგანიზებას გაგზავნის  პუნქტიდან დანიშნულების პუნქტამდე, გადატვირთვის ერთი ან რამდენიმე პუნქტის გავლით.  აქ არ არსებობს ოპერატორი და დამკვეთი თვითონ დებს ხელშეკრულებას ყოველ გადამტანთან, რომელიც პასუხისმგებელია თავის მონაკვეთზე. აქედან გამომდინარე, პასუხისმგებლობა, ლოჯისტიკური ჯაჭვის ყოველ რგოლზე, გადაზიდვის დამკვეთზე მოდის.

როგორც ცნობილია, სატრანსპორტო გადაზიდვების დაგეგმვისას სხვადასხვა სახის ტრანსპორტის გამოყენება და გადაზიდვის ფორმის შერჩევა დამოკიდებულია სხვადასხვა ფაქტორებზე (გეოგრაფიული, ინფრასტრუქტურული, უსაფრთხოება, სოციალურ-პოლიტიკური, ნორმატიულ-საკანონმდებლო, ტვირთების სატრანსპორტო დახასიათება და მრავალი სხვა), რომლებიც საბოოლოოდ ახდენს გავლენას კონკრეტულ სატრანსპორტო დერეფანში ტვირთის მოხვედრის შესაძლებლობებზე.

ამავე დროს, სხვადასხვა ობიექტური მიზეზის გამო რთული მდგომარეობა შეიქმნა საერთაშორისო ბიზნეს-გარემოში, მწვავდება კონკურენცია სატრანსპორტო ბაზარზე, ტვირთმფლობელებისათვის გადაზიდვის ტარიფების, მომსახურეობის ხარისხის, ტვირთის უსაფრთხოების დაცვის, გადაზიდვის სისწრაფის, სასაზღვრო, საბაჟო გადასასვლელების შეუფერხებელი ფუნქციონირების და სხვა მაჩვენებლების მიხედვით. ამრიგად, არის საშიშროება უახლოეს მომავალში საქართველოს რკინიგზამ დათმოს წამყვანი პოზიციები, რასაც შეუქცევადი ხასიათი ექნება თუ დროულად და რადიკალურად არ განხორციელდა სათანადო რეფორმები.

თუ გავითვალისწინებთ იმ უპირატესობებსა და შესაძლებლობებს რომელსაც რკინიგზა ასრულებს მთლიანი სატრანპორტო სისტემის ეფექტური ფუნქციონირებისათვის, ბევრ დასაბუთებას არ საჭიროებს ინტერმოდალური გადაზიდვებში სარკინიგზო ტრანსპორტის როლის მნიშვნელობის დადგენა. ცხადია, რომ ინტერმოდალურ გადაზიდვებში უმნიშვნელოვანესი ფუნქცია სწორედ რკინიგზის ტრანსპორტს აკისრია, ეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ისეთი ქვეყნებისათვის სადაც ასევე გადაზიდვების განხორციელება შესაძლებელია საზღვაო ტრანსპორტითაც, ამ მხრივ კი ცნობილია რომ საქართველოს რკინიგზა შავ და კასპიის ზღვებს შორის მდებარე ევრაზიის სატრანსპორტო არტერიის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს ნაწილს წარმოადგენს, რომელიც უმოკლესი გზით აკავშირებს ევროპასა და ცენტრალურ აზიას. შესაბამისად საქართველოს რკინიგზას და მის თავსებადობას ევროპულ სტანდარტებთან, საქართველოს სატრანსპორტო დერეფანში ინტერმოდალური გადაზიდვების განვითარების კონტექსტში უდიდესი მნიშვბელობა აქვს.

დასკვნა

საქართველო მსოფლიოს განუყოფელი ნაწილია და, ბუნებრივია, მისი განვითარება საერთო ტენდენციების კალაპოტში ხდება. საქართველოს ეკონომიკური ზრდა და მდგრადი განვითარება მეტწილად დამოკიდებულია მისი, როგორც სატრანზიტო ქვეყნის, პოტენციალის ეფექტურ გამოყენებაზე. რაც გულისხმობს იმას, რომ საქართველოს სატრანსპორტო დარგის მოდერნიზება და სატრანზიტო ფუნქციის სრულფასოვანი შესრულება მოითხოვს მჭიდრო ეკონომიკური ურთიერთობების განვითარებას მეზობელ სახელმწიფოებთან და საერთაშორისო მსხვილ ბიზნეს ორგანიზაციებთან და ზოგადად, რეგიონული თანამშრომლობის გაღრმავებას. ძალისხმევა იქითკენ უნდა იყოს მიმართული, რომ მაქსიმალურად იქნას ხელშეწყობილი საქართველოსა და მისი სტრატეგიული პარტნიორებისათვის პრიორიტეტული სექტორის ინტეგრაცია რეგიონულ და ევროპულ ბაზრებში.

ეროვნული მეურნეობის, მათ შორის სატრანსპორტო სისტემის აღორძინება დღეს შეუძლებელი იქნება საერთაშორისო სტანდარტების შესაფერისი მოდელების დანერგვისა და მთლიანად სისტემური ტრანსფორმაციის გარეშე. 

ამრიგად, საქართველომ ბოლო პერიოდში გადადგა მნიშვნელოვანი ნაბიჯები სარკინიგზო ტრანსპორტის ეროვნული სტანდარტების ევროკავშირის სტანდარტებთან დასაახლოებლად, თუმცა როგორც ზემოთაა ნაჩვენები, ჯერ კიდევ ძალიან ბევრია გასაკეთებელი სურათის რადიკალურად შესაცვლელად. სარკინიგზო ტრანსპორტის ნაწილში, ევროკავშირის ძირითადი რეკომენდაციების აბსოლუტური უმრავლესობა 2019-2022 წლების შუალედში უნდა იქნეს იმპლიმენტირებული, აღნიშნული კი წინა წლებისაგან განსხვავებით, უზრუნველყოფს დარგის ფუნქციონირების განსხვავებულ რეჟიმზე გადასვლას, რაც თავის მხრივ სარკინიგზო ტრანსპორტის სფეროში მეტი წინსვლისა და პერსპექტივების შესაძლებლობებს იძლევა.

აქედან გამომდინარე, თუ გავითვალისწინებთ იმ ღონისძიებათა კომპლექსის სიდიდესა და მნიშვნელობას, რომელსაც ტრანსპორტი უზრუნველყოფს ნებისმიერი ქვეყნის ეკონომიკაში, შეიძლება ითქვას, რომ საქართველოს სატრანსპორტო სისტემის მთავარ შემადგენელი რკინიგზის ტრანსპორტის სრული მოდერნიზაცია და ევროპულ და საერთაშოროსო სტანდარტებთან ადაპტირება, რეგიონალური ინტეგრაციის ჭრილში შეიძლება გახდეს ეკონომიკის შემდგომი განვითარებისა და ეროვნული გრძელვადიანი მიზნების მიღწევის საკვანძო წერტილი და მძლავრი ინსტრუმენტი.

გამოყენებული ლიტერატურა

1. ი. ლაშხი, თ. პატარაია, გ. გაბრიელაშვილი ა. იმნაიშვილი  - საქართველოს რკინიგზა პრობლემები და პერსპექტივები - ფონდი “ღია საზოგადოება საქართველოს” შიდა პროექტის ”შპს. საქართველოს რკინიგზა - ანალიტიკური ანგარი";
2. საქართველოს ევროპულ და ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციის საკითხებში სახელმწიფო მინისტრის აპარატი - "საქართველოს სამოქმედო გეგმისა და აღმოსავლეთ პარტნიორობის საგზაო რუკების განხორციელებაზე საქართველოს პროგრესი ანგარიში" - 2014; 
3. დავით ლოუ - ინტერმოდალური სატვირთო ტრანსპორტი - საავტორო უფლებები © 2005,  - ISBN 0 7506 5935 1 - გვ. 21-31 - გვ. 58-86.
4. „ასოცირების შესახებ შეთანხმება ერთის მხრივ, ევროკავშირს და ევროპის ატომური ენერგიის გაერთიანებას და მათ წევრ სახელმწიფოებსა და მეორეს მხრივ, საქართველოს შორის“ -  ევროკავშირის ოფიციალური ჟურნალი - თავი VI, დანართი XIV- 2014.
5. http://www.railway.ge/
6. http://eugeorgia.info/ka/latestnews/0/0/1/

---