რეზიუმე

ამიერკავკასია  როგორც ევროპა-აზიის გზაჯვარედინი მუდამ საკვანძო ადგილს იკავებდა საერთაშორისო  ეკონომიკურ, სოციალურ და პოლიტიკურ ურთიერთობებში. დღეს, როგორც არასდროს, საჭიროა რეგიონისათვის ახალი მნიშვნელობისა და ფუნქციის მინიჭება. გლობალური ეკოლოგიური გამოწვევების ფონზე, როგორებიცაა კლიმატის ცვლილება, გარემოს დეგრადაცია და ეკონომიკური უთანასწორობა, გაჩნდა მწვანე ეკონომიკის კონცეფცია, როგორც პერსპექტიული მიდგომა  მრავალდონიანი პრობლემების გადასაჭრელად. სტატიაში შევეცადეთ გამოგვეკვლია: მწვანე ეკონომიკის,  როგორც მდგრადი განვითარების ახალ პარადიგმას, რა პოტენციალი აქვს  ამიერკავკასიაში;  როგორია არსებული ეკონომიკურ მდგომარეობა და რა ხელისშემშლელი ბარიერებია ახალ პარადიგმაზე გადასვლისთვის; რა ეტაპებია გასავლელი, რომ გლობალიზაციისა და გაზრდილი კონკურენციის  ფონზე რეგიონმა საკუთარი უნიკალური ნიშა დაიმკვიდროს; როგორ გავიზიაროთ სხვა ქვეყნების წარმატების მოდელები? ინოვაციური მიდგომების დანერგვა  რა დადებით გავლენას მოახდენს ეკონომიკური, სოციალური  და გარემოს დაცვის თვალსაზრისით? შესაბამისი ლიტერატურისა და ემპირიული მტკიცებულებების საფუძველზე, ჩვენ ვაფასებთ გამოწვევებსა და შესაძლებლობებს მწვანე ეკონომიკის პოლიტიკის განხორციელებისას, ამასთან ერთად ხაზს ვუსვამთ რეგიონული თანამშრომლობისა და პოლიტიკის თანმიმდევრულობის მნიშვნელობას მდგრადი პოზიტიური ცვლილებების ხელშეწყობისთვის. ამიერკავკასია, მოიცავს სომხეთს, აზერბაიჯანსა და საქართველოს, ხასიათდება მდიდარი კულტურული მემკვიდრეობითა და მრავალფეროვანი ლანდშაფტით. თუმცა, ისევე როგორც მსოფლიოს მრავალი სხვა რეგიონი, ისიც სერიოზული გამოწვევების წინაშე დგას. უკონტროლო ინდუსტრიალიზაცია, არამდგრადი მოხმარება და სოციალური უთანასწორობა საფრთხეს უქმნის მის მცხოვრებთ გრძელვადიანი ეკონომიკური კეთილდღეობის მიღწევასა და უნიკალური ეკოსისტემის შენარჩუნებაში. ამ  და სხვა გამოწვევების გადასაჭრელად, მწვანე ეკონომიკის კონცეფცია გვესახება რელევანტურ მოდელად. ინოვაციურმა ტრანსფორმაციულმა მიდგომამ უნდა მოუტანოს ეკონომიკური ზრდა, სოციალური პროგრესის ინდექსის ამაღლება  გარემოს დაზიანების გარეშე რეალური მდგრადი მიზნების მისაღწევად.მწვანე ეკონომიკა არის ეკონომიკური სისტემა, რომელიც მიზნად ისახავს გააძლიეროს ადამიანთა კეთილდღეობა და სოციალური თანასწორობა და მნიშვნელოვნად შეამციროს გარემოსდაცვითი რისკები. თავის არსში, მწვანე ეკონომიკა ცდილობს მიაღწიოს ბალანსს ეკონომიკურ ზრდას, სოციალურ განვითარებასა და გარემოს დაცვას შორის. ის ხელს უწყობს ეკონომიკურ ზრდას, გარემოს დეგრადაციისგან იცავს, რესურსების ეფექტიანი გამოყენებით და მდგრადი მოხმარების მხარდაჭერით.მწვანე ეკონომიკა გვთავაზობს უამრავ შესაძლებლობას ამიერკავკასიაში ეკონომიკური ზრდისთვის. განახლებადი ენერგიის წყაროებში, ენერგოეფექტურობასა და მწვანე ინფრასტრუქტურაში ინვესტიციებით რეგიონს შეუძლია გააძლიეროს ენერგეტიკული უსაფრთხოება და შეამციროს წიაღისეული საწვავის იმპორტზე დამოკიდებულება. განახლებადი ენერგიის პროექტებს, როგორიცაა მზის, ქარის ენერგომატარებლები და ჰიდროელექტროსადგურები, შეუძლიათ უზრუნველყონ ენერგიის სტაბილური და მდგრადი მიწოდება, რითაც მოიზიდავს როგორც შიდა, ასევე უცხოურ ინვესტიციებს. გარდა ამისა, მწვანე ინდუსტრიების ხელშეწყობას, როგორიცაა ეკოტურიზმი და ორგანული სოფლის მეურნეობა, შეუძლია ეკონომიკური დივერსიფიკაციის სტიმულირება და მწვანე სამუშაო ადგილების შექმნა, რაც სარგებელს მოუტანს ადგილობრივ თემებს და შეამცირებს უმუშევრობას. გარდა ამისა, ამ ინიციატივებს ასევე შეუძლია ხელი შეუწყოს ტექნოლოგიების გადაცემას და ცოდნის გაცვლას, ინოვაციას და კონკურენტუნარიანობას გლობალურ ბაზარზე.სოციალური თანასწორობა მდგრადი განვითარების სასიცოცხლო კომპონენტია და მწვანე ეკონომიკას აქვს პოტენციალი, ხელი შეუწყოს ამიერკავკასიაში სოციალური ინკლუზიისა და სიღარიბის შემცირებას. მწვანე ინდუსტრიის გაფართოებასთან ერთად, ეკონომიკური ზრდის ხელშეწყობაც ხდება, მწვანე განათლებას, ისევე როგორც  პროფესიული მომზადებას, შეუძლიათ მუშახელი აღჭურვონ საჭირო უნარებით განვითარებად მწვანე ბაზარზე, რაც უზრუნველყოფს ტრადიციულ სექტორებში კადრების სამართლიან გადანაწილებას. სუფთა, ხელმისაწვდომ ენერგიაზე წვდომას, როგორიცაა განახლებადი ენერგიის პროექტები, აუმჯობესებს მოსახლეობის საარსებო წყაროებს, განსაკუთრებით რეგიონებში. სიღარიბის შემცირება, განათლებისა და ჯანდაცვის ხელმისაწვდომობის გაუმჯობესება გამოიწვევს საერთო კეთილდღეობისა და სოციალური ერთობის გაძლიერებას.მწვანე ეკონომიკის ყველაზე ღრმა გავლენა გარემოზეა. ამიერკავკასია უზარმაზარი ბიომრავალფეროვნების მქონე რეგიონია და მწვანე პრაქტიკაზე გადასვლა ხელს შეუწყობს მისი ბუნებრივი რესურსების შენარჩუნებას და დაცვას. განახლებად ენერგიის წყაროებს, როგორიცაა მზე, ქარი, ჰიდროენერგია, მათ შეუძლიათ შეამცირონ სათბურის გაზების ემისიები და შეამსუბუქონ კლიმატის ცვლილების უარყოფითი შედეგები. ეს არა მხოლოდ ხელს შეუწყობს გლობალურ კლიმატის შერბილებას, არამედ დაიცავს რეგიონს ამინდის მკვეთრი გაუარესებისგან. გარდა ამისა, მიწათსარგებლობისა და სატყეო მეურნეობის მდგრად პრაქტიკას შეუძლია ტყეების განადგურებას ებრძოლოს, ხელი შეუწყოს ეკოსისტემის აღდგენას, ფლორისა და ფაუნისთვის სასიცოცხლო მნიშვნელობის ჰაბიტატების დაცვით. წრიული ეკონომიკის პრინციპებს შეუძლიათ შეამცირონ ნარჩენების წარმოქმნა და ხელი შეუწყონ რესურსების ეფექტიან გამოყენებას, შეამციროს ზეწოლა ბუნებრივ ეკოსისტემებზე და თავიდან აიცილონ დაბინძურებაც. მიუხედავად იმისა, რომ ამიერკავკასიაში მწვანე ეკონომიკის პოტენციური სარგებელი აშკარაა, რამდენიმე გამოწვევა უნდა გადაიჭრას. ფინანსურმა ბარიერებმა, შეზღუდულმა ტექნოლოგიურმა ცოდნამ და ინსტიტუციური შესაძლებლობების შეზღუდვამ შეიძლება ხელი შეუშალოს მწვანე პრაქტიკის სწრაფ მიღებას. ამ გამოწვევების დასაძლევად რეგიონმა ყურადღება უნდა გაამახვილოს მწვანე ინვესტიციების მოზიდვაზე ხელსაყრელი პოლიტიკის წახალისების გზით. ზოგიერთი განვითარებული ქვეყნის მთავრობა ქმნის მწვანე ფონდებს, საზოგადოებას სთავაზობს საგადასახადო შეღავათებს და უზრუნველყოფს დაბალპროცენტიან სესხებს მდგრადი ინიციატივების მხარდასაჭერად. ინოვაციების ხელშეწყობა კვლევისა და განვითარებისთვის, ისევე როგორც ცოდნის გაზიარების პლატფორმების მეშვეობით, საშუალებას მისცემს მწვანე ტექნოლოგიებისა და პრაქტიკის ადაპტაციას და გავრცელებას. გარდა ამისა, პოლიტიკის განხორციელების, მონიტორინგისა და შეფასების ინსტიტუციური ჩარჩოების გაძლიერება უზრუნველყოფს მწვანე ეკონომიკის სტრატეგიების ეფექტიან მართვას.