Journal number 3 ∘ Shmagi Butskhrikidze ∘
The Fourth Industrial Revolution and Expected Changes in the Labor Market and Technologies

journal N3 2025

Abstract 

The article substantiates the importance of the Fourth Industrial Revolution in the development of the modern economy. It also discusses the technologies and innovations driving it.

The article provides a historical overview of the significance of such phenomena as industrial revolutions and demonstrates the changes that the three previous revolutions brought for a better understanding of the importance of the Fourth Industrial Revolution.

The paper provides a comprehensive overview of the Fourth Industrial Revolution, examining its historical context, technological foundations, and its multidimensional impact on the economic, social, and political spheres.

The article discusses the role of data as a critical asset in the digital age, along with issues related to cybersecurity, data governance, and digital ethics.

The paper discusses the components of the Fourth Industrial Revolution, such as artificial intelligence, the intelligence of things, the “ Big Data”, etc. The article explores their use in modern times and potential future applications.

The article argues that the Fourth Industrial Revolution offers important opportunities for growth and progress, but also requires collaborative efforts between governments, businesses and civil society to ensure that the benefits are fairly distributed and aligned with long-term social development goals.

The aim of the paper is to identify challenges in the economy and develop recommendations for future development directions based on an assessment of the positive and negative consequences of the components of the Fourth Industrial Revolution.

The theoretical basis of the research is the works of foreign and Georgian scientists, including K. Schwab, K. Kranov, J.M. David and others.

The paper draws on various theoretical and methodological research tools, using analysis, synthesis, comparison and other methods. A quantitative study was conducted using the Google Form online questionnaire to identify the degree of spread of the components of the Fourth Industrial Revolution in Georgia.

The survey of respondents revealed the population\\'s awareness of the Fourth Industrial Revolution and its components, identified its role and frequency of use both in everyday life and for educational and professional purposes.

Based on the conducted research, it was revealed that the majority of respondents have general information about the Fourth Industrial Revolution. The Internet and the formal education system were named as the main sources of information, which reflects the existing trends in the spread of awareness related to this topic.

The research also assessed the awareness of respondents regarding the main technological components of the Industrial Revolution. The results showed that the level of awareness of different components varies, which indicates the uneven distribution of technological knowledge in society.

In addition, it was revealed that the use of modern technologies is widespread in both educational and professional spheres. The use of mobile technologies, Internet of Things platforms and identification/location systems is particularly active, which indicates a high level of their integration into everyday activities.

The paper concludes that modern technologies are becoming increasingly widely available to both individuals and businesses. This trend is observed in Georgia. In addition, the level of technology implementation in some areas is quite high and is gradually increasing. Despite the positive impact of technological progress, the Fourth Industrial Revolution brings with it a number of challenges. Of particular concern are the moral and legal aspects of new technologies. This creates the prerequisites for reviewing regulatory frameworks and strengthening the demand for a certain level of legal control over technological progress. 

Keywords: Fourth Industrial Revolution, Innovative technologies, Digital transformation, Sustainable development. 

შესავალი

სამეცნიერო და ტექნოლოგიურმა პროგრესმა რადიკალურად შეცვალა ადამიანის არსებობის პირობები. კაცობრიობამ მიღწია თავისი განვითარების მანამდე არნახულ დონეს და  ეს შეძლო წარმოებისა და მენეჯმენტის რადიკალური ტრანსფორმაციით,  ასევე, თვით ცხოვრების წესის ცვლილებით.

ტექნოლოგიური წესრიგის ტრანსფორმაციას, რამაც გამოიწვია  ეკონომიკისა და მწარმოებლურობის სწრაფი ზრდა, არაერთხელ ჰქონდა ადგილი კაცობრიობის ისტორიაში. ყველაზე რადიკალურ ცვლილებებს მეცნიერები ინდუსტრიულ რევოლუციებს უკავშირებენ.

პირველი რევოლუცია  მე-18 საუკუნის ბოლოს მოხდა, როცა ორთქლის ენერგიაზე დაფუძნებულმა მექანიზაციამ შესაძლებელი გახადა აგრარულიდან სამრეწველოზე ეკონომიკაზე გადასვლა.

მეორე ინდუსტრიული რევოლუცია მე-19 საუკუნის მეორე ნახევარსა და  მე-20 საუკუნის დასაწყისში განხორციელდა და  დაფუძნებული იყო კონვეიერული ამწყობი ხაზებისა, შრომის დანაწილებისა და ელექტროენერგიის მასობრივ გამოყენებაზე.

მესამე რევოლუცია, რომელიც დაიწყო წინა საუკუნის 70- იან წლებში, ეყრდნობოდა ელექტრონიკას და საინფორმაციო ტექნოლოგიებს. მან განაპირობა საწარმოო პროცესების აჩქარებული ავტომატიზაცია და რობოტიზაცია.

ამჟამად მიმდინარე  მეოთხე ინდუსტრიულ რევოლუციას სირთულითა და მასშტაბით ანალოგი არ აქვს. მისი არსი მდგომარეობს სრულად ავტომატიზებულ ციფრულ წარმოებაზე გადასვლაში, რომლის მენეჯმენტიც ხორციელდება ინტელექტუალური სისტემებით, ასევე, ნივთებისა და სერვისებისათვის იქმნება გლობალური ქსელით [Schwab, 2016, 1]. მეოთხე ინდუსტრიული რევოლუციას თან ახლავს მრავალი   გამოწვევა და შესაძლებლობა, ამიტომ მნიშვნელოვანია ამ მიმართულებით კვლევების განხორციელება და ტექნოლოგიებში მოსალოდნელი ცვლილებების შეფასების საფუძველზე სამომავლო განვითარების მიმართულებების გამოვლენა. 

კვლევის მიზანი

ნაშრომის მიზანია მეოთხე ინდუსტრიული რევოლუციის შემადგენელი კომპონენტების პოზიტიური და ნეგატიური შედეგების შეფასების  საფუძველზე ეკონომიკაში არსებული გამოწვევების დადგენა და განვითარების სამომავლო მიმართულებებზე რეკომენდაციების შემუშავება. 

კვლევის მეთოდოლოგია

კვლევის პროცესში გამოყენებულიაანალიზისა და სინთეზის, დედუქციისა და ინდუქციის, შედარების, ანალოგიისა და სტატისტიკური ანალიზის მეთოდები.  Google survey-ს პლატფორმის გამოყენებით ჩატარებულია რაოდენობრივი და თვისებრივი კვლევა.

კვლევის თეორიული და მეთოდოლოგიური საფუძველია უცხოელ და ქართველ  მეცნიერთა, მათ შორის კ. შვაბის,  კ. კრანოვის, ჯ.მ დევიდისა და სხვათა  ნაშრომები.

ასევე, შესწავლილია საქართველოს ეკონომიკური პროფილის სამინისტროების, სხვადასხვა ორგანიზაციისა და დაწესებულების ანგარიშები და ვებ-გვერდზე განთავსებული მასალები. 

თავისი არსით მეოთხე ინდუსტრიული რევოლუცია (ინდუსტრია 4.0) წარმოადგენს სრულად ავტომატიზებულ ციფრულ წარმოებაზე გადასვლას, რომელიც გაკონტროლდება ინტელექტუალური სისტემებით, გლობალურში გაერთიანების პერსპექტივით ნივთებისა და სერვისების ინდუსტრიული ქსელში (Tadviser, 2017).

ვიწრო გაგებით, ინდუსტრია 4.0 არის  სახელმწიფო მაღალტექნოლოგიური სტრატეგიის  პროექტიდან ერთ-ერთი, რომელიც აღწერს ე.წ. „ ჭკვიანია წარმოების“ კონცეფციას და დაფუძნებულია გლობალურ ნივთებისა და სერვისების ინტერნეტის ინდუსტრიული ქსელზე (Kharaishvili et.al 2024).

ფართო გაგებით, ინდუსტრია 4.0 ახასიათებს მიმდინარე ავტომატიზაციისა და მონაცემთა გაცვლის განვითარების ტენდენციებს, რომელიც მოიცავს კიბერ-ფიზიკურ სისტემებს, ნივთების ინტერნეტს და ღრუბლოვანი გამოთვლებს (ზაქარაძე, 2021).

ისევე როგორც წინა სამი სამრეწველო რევოლუციის შემთხვევაში, ინდუსტრია 4.0-საც   გააჩნია მისი მამოძრავებელი ძირეული ტექნოლოგიები, რომელიც ამ საკითხის შემსწავლელ ლიტერატურაში მოიხსენიება როგორც მოთხე ინდუსტრიული რევოლუციის კომპონენტები. მათგან აღსანიშნავია:

• ხელოვნური ინტელექტი;
• რობოტექნიკა;
• ახალი თაობის მობილური კავშირები;
• ადგილმდებარეობისა და პიროვნების დადგენის ტექნოლოგიები;
• ღრუბლოვანი გამოთვლები;
• ე.წ. „ Big Data“ ;
• ნივთების ინტერნეტი;
• კიბერ უსაფრთხოება;
• ინტეგრაციული სისტემები;
• კომპიუტერული მოდელირება;
• ვირტუალური და შერეული რეალობა.

ამ კომპონენტებიდან ბევრი დიდი ხანია ფართოდ გამოიყენება წარმოებაში, მაგრამ ფიქსირდებოდა ცალკ-ცალკე გამოყენებაც. ინდუსტრია 4.0 გვთავაზობს მათ ერთიან სისტემაში გაერთიანებას, რაც საშუალებას მოგვცემს უზრუნველყოთ წარმოების ეფექტიანობის ახალი დონე. ინდუსტრია 4.0-ის როლი შფასებულია ციფრული ტრანსფორმაციის დაჩქარების პროცესშიც (Kharaishvili, E., Natsvlishvil, I., Lazariashvili, T. 2025).

ანალიზის სრულყოფილებისათვის ქვემოთ დეტალურადაა განხილული ზოგიერთი კომპონენტი:

ხელოვნური ინტელექტი

 განვითარებისა და წინსვლის უპირობო სწრაფვამ უბიძგა კაცობრიობას ხელოვნური ინტელექტის შექმნისაკენ და ის გახდა მეოთხე ინდუსტრიული რევოლუციის საფუძველი. პირველად ეს ტერმინი გამოიყენეს 1956 წელს დარტმურის კონფერენციაზე, რომელიც გაიმართა ნიუ ჰემფშირის კოლეჯში. მისი ავტორია ამერიკელი მეცნიერი, ჯონ მაკკარტი. ხელოვნური ინტელექტი (AI) განისაზღვრა, როგორც სისტემა, რომელსაც შეუძლია გარემოს აღქმა და მასზე რეაგირება. ხელოვნური ინტელექტი არის ადამიანის ინტელექტის იმიტაცია, თუ გნებავთ, ვირტუალურ სივრცეში ადამიანის მსგავსების შექმნა. 

მეოთხე ინდუსტრიული რევოლუცია და ხელოვნური ინტელექტი განუყოფელად არის დაკავშირებული ერთმანეთთან. თუმცა, ძნელი სათქმელია არის თუ არა კონკრეტულად ხელოვნური ინტელექტი ის ინსტრუმენტი, რომელიც გამოიწვევს მსოფლიოს ძირეულ ტრანსფორმაციას. აშკარაა რომ უკვე ახლა ხელოვნური ინტელექტი ადამიანს არაერთ სფეროში ეხმარება:

• ფინანსები;
• მედიცინა;
• ადამიანური რესურსების მართვა და რეკრუტირება;
  • მომხმარებლებთან ურთიერთობა;
  • სამუშაო პროცესების ოპტიმიზაცია;
    • ავტომატიზებული სისტემების მართვა.

ნივთების ინტერნეტი ახალი ინდუსტრიული რევოლუციის კიდევ ერთი კომპონენტი არის ნივთების ინტერნეტი (IoT) . ეს ტერმინი შემოგვთავაზა 1999 წელს ბრიტანელმა მეცნიერმა კევინ ეშტონმა. ეს კონცეფცია შეიძლება დახასიათდეს, როგორც ვირტუალური და რეალური სამყაროს კონვერგენცია: მატერიალური ობიექტები (ნივთები), რომლებიც აღჭურვილია ჩაშენებული  ინფორმაციის გადაცემის ტექნოლოგიით, ურთიერთქმედებენ ერთმანეთთან, აწყობენ ერთგვარ ქსელს. ეს ფენომენი შესაძლებელი გახდა ინტერნეტთან დაკავშირებული მოწყობილობების ზრდის შედეგად  (Ashton, 1999).

ასეთ ტექნოლოგიებს შეუძლია სერიოზული ცვლილებები მოახდინოს საზოგადოებაში არსებულ ეკონომიკურ და სოციალურ პროცესებში. ნივთების ინტერნეტის ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული მაგალითია ქსელური მანქანები, რომლებიც აქტიურად პოპულარიზაციას ახდენენ.  ამ მხრივ აქტიურად მუშაობს Google-ი. Gartnet Inc.-ის პროგნოზების მიხედვით, 2030 წელს დაახლოებით 250 მილიონი დაკავშირებული მანქანა იქნება გზებზე, რაც მოუტანს ავტომობილის სრულიად ახალ ფუნქციონალს და სრული ავტომატური მართვის შესაძლებლობებს (Garther Logistics , 2024).

ეს პლატფორმა გამოიყენება მეწარმეობაშიც. ნივთების ინტერნეტი იძლევა სხვადასხვა ინდუსტრიული მოწყობილობების დაკავშირების საშუალებას რომლებიც აღჭურვილია აღმოჩენის, იდენტიფიკაციის, დამუშავების, კომუნიკაციის, აქტივაციისა და ქსელის ფუნქციებით, დაკავშირების საშუალებას. ინტელექტუალური IoT სისტემები საშუალებას გაძლევთ სწრაფად აწარმოოთ და მოახდინოთ ახალი პროდუქტების ოპტიმიზაცია, ასევე სწრაფად უპასუხოთ პროდუქტის საჭიროებებს (Haq, 2025).

IoT ასევე შეიძლება გამოყენებულ იქნას აქტივების მენეჯმენტში პროგნოზირებადი შენარჩუნების, სტატისტიკური შეფასებისა და გაზომვების გამოყენებით მაქსიმალური სანდოობის უზრუნველსაყოფად. სამრეწველო კონტროლის სისტემები შეიძლება ინტეგრირებული იყოს ჭკვიან ქსელებთან ენერგიის მოხმარების ოპტიმიზაციისთვის. გაზომვა, ავტომატიზაციის კონტროლი, ჯანმრთელობისა და უსაფრთხოების მართვა და სხვა ფუნქციები უზრუნველყოფილია ქსელის სენსორებით.

„ Big Data “

ტერმინის შემოღება დაკავშირებულია ჟურნალ Nature-ის რედაქტორთან, კლიფორდ ლინჩთან. ნაშრომში „როგორ შეუძლია ტექნოლოგიებს, რომლებიც ხსნიან დიდ მონაცემებთან მუშაობის შესაძლებლობებს, გავლენა მოახდინონ მომავალზე? “ მან განიხილა მონაცემების მოცულობის ფეთქებადი ზრდის ფენომენი და დამუშავებული მონაცემების მრავალფეროვნების ასპექტები (Lynch, 2008).

ზოგადად „ Big Data “ არის დიდი მოცულობისა და მნიშვნელოვანი მრავალფეროვნების სტრუქტურირებული და არასტრუქტურირებული მონაცემების აღნიშვნა, ეფექტიანად დამუშავებული ჰორიზონტალურად მასშტაბური პროგრამული ინსტრუმენტებით, რომლებიც გამოჩნდა 2000-იანი წლების ბოლოს და წარმოადგენს  მონაცემთა ბაზის მართვის ტრადიციული სისტემების ალტერნატივას.

ფართო გაგებით იგი არის სოციალურ-ეკონომიკური ფენომენი, რომელიც დაკავშირებულია დიდი რაოდენობის მონაცემების ანალიზის ტექნოლოგიური შესაძლებლობების გაჩენასთან, ზოგიერთ პრობლემურ სფეროებში - მონაცემთა მთლიანი გლობალური მოცულობით და შედეგად მიღებული ტრანსფორმაციული შედეგები.

„ Big Data “ გამოიყენება ნებისმიერ სფეროში სადაც, საჭიროა დიდი მოცულობის მონაცემთა მასივების ანალიზი და კვლევა. ამგვარ სფეროებს შეიძლება მივაკუთვნოთ: სტატისტიკა, საძიებო სისტემები, მედიაპლატფორმები, სამთავრობო რეგისტრები და ა.შ.

ეს და უამრავი სხვა ტექნოლოგია თავისი უდავო უპირატესობების გამო დადებით ეფექტს იქონიებს ადამიანთა ცხოვრების ყველა სფეროზე. სამწუხაროდ მათი დანერგვა დაკავშირებულია რიგ გამოწვევებთან, მაგალითად,  დღეს ძნელია ზუსტად წარმოვიდგინოთ, რა შედეგები მოჰყვება ავტომატიზაციისა და რობოტიზაციას საზოგადოებისა და მთლიანად მსოფლიოსთვის.

ბევრ მკვლევარს მიაჩნია, რომ ეს პროცესი მრავალ გამოწვევას შექმნის დასაქმების სფეროში. ეს ლოგიკურია, რადგანაც ხელოვნურ ინტელექტს გააჩნია რიგი. ბევრი კვლევითი ორგანიზაცია ხაზს უსვამს ამ პრობლემას, მაგალითად, McKinsey-ის პროგნოზით, 2030 წლისთვის პლანეტაზე დაახლოებით 400 მილიონი ადამიანი, ანუ სამუშაო ძალის 14% დაკარგავს სამუშაოს იმის გამო, რომ მათ ფუნქციებს პროგრამები და რობოტები შეასრულებენ (McKinsey & Company, 2019). თუმცა რიგი მკვლევრები უფრო ოპტიმისტურები არიან: "ადამიანს ჩაანაცვლებს არა ხელოვნური ინტელექტი, არამედ სხვა ადამიანი, რომელიც გამოიყენებს ხელოვნურ ინტელექტს" (კრაინოვი, 2023) - ამბობს ალექსანდრე კრაინოვი. იგივე მოსაზრებას იზიარებს პროფესორი ინეზა გაგნიძეც. მისი აზრით მეოთხე ინდუსტრიული რევოლუცია ბევრ გამოწვევას უქმნის ბიზნესს, რომლის ციფრული ტრანსფორმაციის პროცესში, მოსალოდნელია მრავალი სამუშაო ადგილის გაქრობა და, ამავდროულად, ბევრი ახლის გამოჩენა (გაგნიძე, 2024).

გარდა იმ გამოწვევებისა, რომლებსაც მეოთხე ინდუსტრიული რევოლუცია შრომის ბაზარს მოუტანს, მკვლევრები ამახვილებენ ყურადღებას ისეთ მზარდ საფრთხეზე როგორიცაა კიბერუსაფრთხოება და ჰაკერობა. ეს საფრთხე იზრდება იმ პირობებში, როდესაც ჩვენი ცხოვრება ფართოდ არის დაკავშირებული სხვადასხვა მოწყობილობებთან, დაწყებული ჩვენი მობილური ტელეფონებით, კომპიუტერებითა და მანქანებით, სახლის უსაფრთხოების კამერებით და ჭკვიანი მოწყობილობებით დამთავრებული. კომპანიები და მთავრობები მილიარდობით დოლარს ხარჯავენ კიბერუსაფრთხოების სისტემების სრულყოფისთვის, მაგრამ სამწუხაროდ კიბერდამნაშავეებიც სულ უფრო ჭკვიანები ხდებიან.

ხელოვნური ინტელექტის, გენური ინჟინერიისა და  რობოტების ეპოქაში ჩვენ ვაწყდებით ახალ ეთიკური დილემებს. უამრავი დებატები წარმოიშვა გენური ინჟინერიაში ინსტრუმენტებისა და კვლევის ტექნოლოგიების გამოყენების შესახებ. ერთის მხრივ, გენეტიკური დაავადების პრევენცია გენეტიკური ინჟინერიით უამრავ სიცოცხლეს გადაარჩენს. მეორე მხრივ, რა სახელმძღვანელო პრინციპები, რეგულაციები ან ეთიკური საზღვრები უნდა დავადგინოთ, რათა თავიდან ავიცილოთ გენეტიკის გადამეტებული მანიპულირება სასურველი მიზნების მისაღწევად? ანდა არსებობს ასეთი რამ, როგორც ზედმეტი მანიპულირება? ეს კითხვები ჯერჯერობით პასუხგაუცემელი რჩება.

მსოფლიოს მოიწევს ამ და სხვა გამოწვევების გადალახვა მეოთხე ინდუსტრიული რევოლუციის სიკეთეების გამოსაყენებლად, რომლებიც გამოიხატება იმ პოზიტიურ ცვლილებებში, რომლებსაც გააჩნიათ კაცობრიობის ცხოვრების ხარისხის მკვეთრი გაუმჯობესების პოტენციალი.

კრის ანდერსონი პროგნოზირებს, რომ მეოთხე ინდუსტრიული რევოლუცია, სავარაუდოდ, შეამცირებს ბარიერებს გამომგონებლებსა და ბაზრებს შორის ახალი ტექნოლოგიების საშუალებით, როგორიცაა 3D ბეჭდვა. მაგალითად, ინჟინრები იყენებენ სწრაფ პროტოტიპის ტექნიკას 3D მოდელების შესაქმნელად და შემდგომში მათ მცირე მასშტაბში დასაბეჭდად. ამგვარი ხერხი საშუალებას აძლევთ მათ უფრო კარგად გაანალიზონ ვირტუალურ სამყაროში არსებული მოდელების რეალური თვისებები. ახალი ტექნოლოგიები, როგორიცაა 3D ბეჭდვა, საშუალებას აძლევს მეწარმეებს ახალი იდეებით დააარსონ მცირე კომპანიები დაბალი საწყისი ხარჯებით.

საინტერესოა თვით მეოთხე ინდუსტრიული რევოლუციის კონცეფციის ავტორის ხედვაც. კლაუს შვაბის აზრით ინოვაციური ტექნოლოგიები გააერთიანებს სხვადასხვა სამეცნიერო და ტექნიკურ დისციპლინებს. ძირითადი ძალები გაერთიანდებიან "ტექნოლოგიების შერწყმაში, რაც დაარღვევს ბარიერებს ფიზიკურ, ციფრულ და ბიოლოგიურ სფეროებს შორის" (Schwab, 2016). ტექნოლოგიების ეს შერწყმა სცილდება უბრალო კომბინაციის ფარგლებს. იგი უფრო მეტია, ვიდრე დამატებითი ტექნოლოგია, რადგან ის ქმნის ახალ ბაზრებს და ზრდის ახალ შესაძლებლობებს ინოვაციის თითოეული მონაწილისთვის. ინდუსტრიული რევოლუციის მნიშვნელოვანი გავლენა  ნებისმიერ   ბაზარზე არაერთი მეცნიერის მიერ არის დასაბუთებული (ხარაიშვილი, ლობჟანიძე,  2023).

მნიშვნელოვანი ცვლილებებია მოსალოდნელი რობოტექნიკაშიც. „რობოტებს შეუძლიათ და შეცვლიან კიდევაც ჩვენს ცხოვრებას უახლოეს მომავალში. ტექნიკურად რობოტები ავტომატიზებული მოტორიზებული იარაღებია. ისინი ამზადებენ საჭმელს, უკრავენ ჩვენს მუსიკას, ჩაწერენ ჩვენს შოუებს და ჩვენს მანქანებსაც კი მართავენ. მაგრამ ჩვენ ამას უბრალოდ ვერ ვხედავთ, რადგან რობოტებს არ აქვთ სახე, რომელსაც ჩვენ შეგვიძლია დაველაპარაკოთ, ან უკანალი, რომელსაც შეგვიძლია დავარტყით.“ (Tilden, 2015) შესაბამისად, რობოტებს აქვთ პოტენციალი გააუმჯობესონ ჩვენი ცხოვრების ხარისხი სახლში, სამსახურში და ბევრ სხვა ადგილას. პერსონალურად მორგებული რობოტები შექმნიან ახალ სამუშაო ადგილებს, გააუმჯობესებენ არსებული სამუშაოების ხარისხს და მისცემს ადამიანებს მეტ დროს იმისათვის რისი გაკეთებაც სურთ. 

დისკუსია და ანალიზი

მეოთხე ინდუსტრიული რევოლუციის კომპონენტების მსოფლიოში გავრეცლებადობის შესაფასებლად, პირველ რიგში, საჭიროა გაანალიზდეს ნებისმიერი ინოვაციის საყოველთაო გამოყენებადობისთვისა და ხელმისაწვდომობისთვის აუცილებელი ტექნოლოგიის- ინტერნეტის გავრცელებადობის განხილვა.  International Telecommunication Union- ის მონაცემებით ინტერნეტმომხმარებლების რაოდენობამ 2025 წელს 5,496 მლრდ კაცს მიღწია რაც მთელი მოსახლობის 68,57% შეადგენს. ამავე კვლევით ირკვევა რომ  მომხმარებელთა რაოდენობა ყოველწლიურად იზრდება (International Telecommunication Union, 2025). აღნიშნული ტენდენცია მოცემულია ცხრილში 1. 

ცხრილი 1. ინტერნეტმომხმარებელთა რაოდენობის ცვლილება 2005-2025წლებში, %

	2005	2010	2017	2019	2021	2023	2025
ინტერნეტმომხმარებელთა წილი მოსახლეობაში, %	16 %	30 %	48 %	53,6 %	59,5 %	69%	68.7%

წყარო: International Telecommunication Union

იგივე ტენდენციით ხასიათდება საქართველოც. დეტალური მონაცემები მოცემულია ცხრილში 2. 

ცხრილი 2. ინტერნეტით უზრუნველყოფილი მოსახლეობის წილის ცვლილება 2016- 2023 წლებში, %

წყარო: www.geostat.ge

მეოთხე ინდუსტრიული რევოლუციის კონტექსტში ზოგადად ინტერნეტის გავრცელებადობის ანალიზზე უფრო მნიშვნელოვანი არის მობილური ინტერნეტკავშირის განხილვა, რადგანაც ზუსტად ახალი თაობის კავშირები წარმოადგენს მის შემადგენელ ერთ- ერთ კომპონენტს. მისი დამსახურებით შესაძლებელი ხდება მეოთხე ინდუსტრიული რევოლუციის სხვა კომპონენტების მუშაობა, მაგალითად: ნივთების ინტერნეტი საჭიროებს მაღალი გამტარობის კავშირებს დიდი რაოდენობის მოწყობილებისათვის, ადგილმდებარეობისა და პიროვნების დადგენის ტექნოლოგიები მოითხოვენ მუდმივ ინტერნეტკავშირს და ა.შ. ინტელექტუალური მოწყობილობის ეფექტიან მუშაობას უზრუნველყოფს მეოთხე და შემდგომი თაობის მობილური ქსელები. 

პორტალ statista.com-ის  მონაცემებით 2024 წელს მეოთხე თაობის მობილური ქსელებით სარგებლობს 4,611 მლრდ ადამიანი მსოფლიოს გარშემო, ხოლო 1,09 მლრდ მეხუთე თაობით (Statista, 2024). საქართველოში კი უკვე 2 მილიონზე მეტი ადამიანი იყენებს მეხუთე თაობის მობილურ ქსელებს, იმის მიუხედავად, რომ ამ ტექნოლოგიის დანერგვა მხოლოდ 2024 წლის ბოლოს დაიწყო (საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური, 2024).

რაც შეეხება ნივთების ინტერნეტის მოწყობილობებს: 2023 წელს მათმა რიცხვმა მიღწია 15 მილიარდს, რაც 55,7% - ით მეტია 2020 წლის მონაცემებზე. პროგნოზირებულია რომ მათი რიცხვი 2030 წლამდე 30 მილიარდს მიაღწევს (Ourworldindata, 2023).

ყოველწლიურად იზრდება ასევე ადგილმდებარეობისა და პიროვნების დადგენის მოწყობილობის რაოდენობაც. 2022 წელს ადგილმდებარეობის დადგენის სხვადასხვა ტიპის (Gps, Rfdi, Glonass) 35 მილიარდზე მეტი მოწყობილობა არსებობს, ხოლო პიროვნების იდენტიფიკაციის მოწყობილობების შემთხვევაში ეს რიცხვი 23,5 მილიარდია (Ourworldindata, 2023).

სამწუხაროდ, ამ ბოლო ორი ტექნოლოგის შესახებ სანდო სტატისტიკური ინფორმაცია საქართველოში მდგომარეობის შესახებ არ მოიპოვება. ამ დანაკლისის შევსების მიზნით ჩატარდა რაოდენობრივი და თვისებრივი კვლევა 2025 წლის 15 აპრილიდან 5 მაისამდე პერიოდში Googley survey-ის პლატფორმის გამოყენებით.

კვლევაში მონაწილეობა მიიღო 229 რესპონდენტმა. დიაგრამაზე 1-ზე მოცემულია რესპონდენტთა ასაკობრივი  სტრუქტურა (იხ. დიაგრამა 1). 

 

დიაგრამა 1. გამოკითხულ რესპონდენტთა განაწილება ასაკის მიხედვით, %

წყარო: დიაგრამა აგებულია ავტორის მიერ გამოკითხვის მონაცემების მიხედვით 

გამოკითხულთა უმეტესობა 57,1% 21-22 წლისაა, ხოლო 15- 20 წლისა - 38,1% დანარჩენი 4,8%  56-60 წლის ასაკისაა.

კვლევამ ცხადყო, რომ რესპონდენტთა დიდი ნაწილი 85,7% ფლობს ზოგად ინფორმაციას მეოთხე ინდუსტრიული რევოლუციის შესახებ. დიაგრამაზე 2 ნაჩვენებია თუ რომელი წყაროდან მოიპოვეს მათ ეს ინფორმაცია. გამოკითხულთა 52,4%-მა ინფორმაცია ინდუსტრიული რევოლუციის შესახებ მოიპოვა  ინტერნეტიდან, 28,6%- მა სასწავლო დაწესებულებიდან ხოლო 4,8 %- მა მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებიდან.

 

დიაგრამა 2. გამოკითხულ ინფორმირებულობა მეოთხე ინდუსტრიული რევოლუციის შესახებ, %

წყარო: დიაგრამა აგებულია ავტორის მიერ გამოკითხვის მონაცემების მიხედვით 

გამოკვლევის ერთ-ერთი საკითხი იყოს რესპონდენტების ცნობადობის შეფასება, მეოთხე ინდუსტრიული რევოლუციის კომპონენტების შესახებ. შედეგები განთავსებულია დიაგრამაზე 3.

 

დიაგრამა 3. გამოკითხულთა ინფორმირებულობა მეოთხე ინდუსტრიული რევოლუციის  კომპონენტების შესახებ, %

წყარო: დიაგრამა აგებულია ავტორის მიერ გამოკითხვის მონაცემების მიხედვით

ასევე კვლევის პროცესში გაირკვა თუ რა რაოდენობის რესპონდენტი იყენებს ჩამოთვლილ ტექნოლოგიებს საქმიანი ან/და სასწავლო მიზნებისთვის. შედეგები გვიჩვენებს, რომ რესპონდენტთა 100% იყენებს მობილურ ტელეფონსა და მობილურ ქსელებს, 76% სარგებლობს ნივთების ინტერნეტის პლატფორმით და 55% სარგებლობს ადგილმდებარეობის დადგენისა და პიროვნების იდენტიფიკაციის ტექნოლოგიებს.

 

დიაგრამა 4. ტექნოლოგიების გამოყენება  საქმიანი და/ან სასწავლო მიზნებისთვის, %

წყარო: დიაგრამა აგებულია ავტორის მიერ გამოკითხვის მონაცემების მიხედვით

კვლევის საფუძველზე რიგი დასკვნების გაკეთება შეიძლება:

• გამოკითხულთა უმეტესობა ფლობს ინფორმაციას როგორც მეოთხე ინდუსტრიულ რევოლუციაზე, ისე მის შემადგენელ კომპონენტზე;
• კომპონენტების შესახებ ინფორმაციას მოძიების მთავარი წყარო ინტერნეტია;
•  რესპონდენტთა უმრავლესობა  ყოველდღიურად იყენებს მათ საქმიანი ან/და სასწავლო მიზნებისათვის. 

დასკვნები და რეკომენდაციები

მეოთხე ინდუსტრიული რევოლუცია რადიკალურად განსხვავდება სიჩქარით, მასშტაბით, სირთულით და გარდამტეხი ძალით წინა რევოლუციისგან. თავისი არსით მეოთხე საწარმოო რევოლუცია წარმოადგენს იმ ტექნოლოგიურ ცვლილებებისა და ტენდენციების ერთობლიობას, რომლებიც ყოველდღიურად სრულყოფენ წარმოების პროცესს, აუმჯობესებს გარემოს და ზოგადად ცვლის  ცხოვრებას უკეთესობისაკენ. 

მისი მამოძრავებელი ძალები, ისევე როგორც სხვა სამრეწველო რევოლუციების შემთხვევაში, არის ახალი ტექნოლოგიები: ხელოვნური ინტელექტი, 3D ბეჭდვა, ვირტუალური რეალობა და სხვა. საინტერესოა ის, რომ ამ ტექნოლოგიების ჩამონათვალი თანდათან იზრდება.

სტატისტიკური მონაცემები ცხადყოფს, თანამედროვე ტექნოლოგიები ყოველწლიურად სულ უფრო მეტი ადამიანისათვის ხდება ხელმისაწვდომი და ასევე სულ უფრო მეტი კომპანია იყენებს მათ საქმიანობაში. მსგავსი ტენდენციაა საქართველოშიც. ამასთან, ტექნოლოგიების დანერგვის დონე ზოგიერთ სფეროში საკმაოდ მაღალია და იგი ეტაპობრივად ზრდადია.

ამ თეზის ამაგრებს ამავე ნაშრომში წარმოდგენილი კვლევაც, რომელმაც ცხადყო, რომ საქართველოში, რესპონდენტთა უმრავლესობა ფლობს ინფორმაციას მეოთხე ინდუსტრიული რევოლუციის კომპონენტების შესახებ. მეტიც, მათი უმეტესობა იყენებს მათ ყოველდღიურად საქმიანი ან/და სასწავლო მიზნებისათვის.

მეოთხე ინდუსტრიული რევოლუციას შეუძლია გაზარდოს ცხოვრების დონე და წარმოების ეფექტიანობა, მაგრამ ამავდროულად მას მოაქვს არაერთი გამოწვევა. ძირითად შეშფოთებას იწვევს ახალი ტექნოლოგიების  მორალური და სამართლებრივი ასპექტები. იგი სეროზულ პრობლემას წარმოადგენს და მის გამო სულ უფრო ხშირად ისმის ახალი ტექნოლოგიების განვითარების შენელების და უფრო მკაცრი რეგულირების მოთხოვნები. 

გამოყენებული ლიტერატურა 

1. გაგნიძე, ი. (2024). მცირედასაშუალობიზნესისგამოწვევბიციფრულიტრანსფორმაციისპირობებში. თბილისი.
2. ზაქარაძე, ე. (2021). მეოთხეინდუსტრიულირევოლუციადაგანათლებისსისტემისტრანსფორმაცია. 2-3.
3. კრაინოვი, ა. (2023). გზა დღევანდელ ხელოვნურ ინტელექტამდე.
4. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური. (2024). ინტერნეტმომსახურებისაბონენტებთარაოდენობა.
5. ხარაიშვილი, ე., ლობჟანიძე, ნ. (2023). „ტანსაცმლის ბაზარი: ინდუსტრიული რევოლუციების გავლენა, ტენდენციები და პერსპექტივები“, International Scientific Journal ‘Innovative Economics and Management’, E-ISSN:2449-2604. Vol 10. No3.2023 DOI: https://doi.org/10.46361/2449-2604.10.3.2023.24-36
6. Ashton, K. (1999). The Internet of Things\\' Thing.
7. Garther Logistics . (2024). The futire of AI systems in logistics.
8. Haq, A. U. (2025). A Hybrid Blockchain-Machine Learning Framework for Real-Time IoT Data Validation in Intelligent IoT-Based IT Infrastructures.
9. International Telecommunication Union, . (2025). Global Internet use continues to rise but disparities remain, especially in low-income regions.
10. Kharaishvili E., Koguashvili P., & Shengelia N. (2024). ‘From Traditional to “Smart” Agriculture: Advantages, Challenges and Prospects of Digitalization’. International Scientific Journal Innovative Economics and Management, E-ISSN:2449-2604.https://doi.org/10.46361/2449-2604.11.1.2024.6-16
11. Kharaishvili, E., Natsvlishvil, I., Lazariashvili, T. (2025). Digitalization of Georgia’s Agro-Food Industry: Challenges and Opportunities for Sustainable Development. In: Geibel, R.C., Machavariani, S. (eds) Digital Management and Artificial Intelligence. ISPC 2024. Springer Proceedings in Business and Economics. Springer, Cham. 
12. Lynch, C. (2008). Big data: How do your data grow? Nature.
13. McKinsey & Company, . (2019). Future of Big data.
14. Min Xu, Jeanne M. David, Suk Hi Kim. (2018). The Fourth Industrial Revolution: Opportunities and Challenges. International Journal of Financial Research, 1-7.
15. Ourworldindata. (2023). Annual private investment in artificial intelligence, by focus area.
16. Schwab, K. (2016). Fourth Industrial Revolution.
17. Statista. (2024). Number of internet users worldwide in 2024.
18. Tilden, M. (2015). Robotics can - and will - change our lives in the near future. Guardian.
19. V.I. Maslov, I.V. Lukyanov. (2017). THE FOURTH INDUSTRIAL REVOLUTION:ORIGINS AND CONSEQUENCES.

---