მდგრადი ფინანსური ანგარიშგების მიზანი და გამოწვევები

მარინა მაისურაძე

ჟურნალი ნომერი 1 ∘ მარინა მაისურაძე ∘
მდგრადი ფინანსური ანგარიშგების მიზანი და გამოწვევები

ჟურნალი N1 2025

DOI: 10.52340/ekonomisti.2025.01.07

ანოტაცია. 2021 წლის ნოემბერში, გაეროს კლიმატის ცვლილების კონფერენციაზე (COP26) ფასს ფონდის ნდობით აღჭურვილმა პირებმა განცხადება გააკეთეს ISSB-ის (International Sustainability Standards Board) (სტანდარტების დამდგენი ახალი ორგანიზაცია) დაფუძნების შესახებ. ISSB არის გლობალური ორგანიზაცია, რომელიც მიზნად ისახავს მდგრადობის ანგარიშგების უფრო ფართო მასშტაბის სტანდარტიზაციას, რაც ქმნის გლობალური გაიდლაინების ერთიან კომპლექტს კომპანიებისთვის მთელ მსოფლიოში. იგი ორიენტირებულია მდგრადობის გამჟღავნების გლობალური სტანდარტების ჩამოყალიბებაზე, რომელიც ეხება როგორც ფინანსურ მატერიალურობას, ასევე უფრო ფართო მდგრადობის მოსაზრებებს. ISSB მიზნად ისახავს უფრო ფართო, გლობალურ მიდგომას, რათა შეიქმნას სტანდარტიზებული ჩარჩო მდგრადობის გამჟღავნებისთვის, რომელიც იქნება გლობალურად თანმიმდევრული და შესადარისია.

ISSB-ის კომპეტენციაში შედის სტანდარტების გამოცემა, რომლებიც კაპიტალის ბაზრებს უზრუნველყოფს მდგრად განვითარებასთან დაკავშირებით გასამჟღავნებელი ფინანსური ინფორმაციით, ყოვლისმომცველი საერთაშორისო საფუძვლებით. იგი ბუღალტრული აღრიცხვის საერთაშორისო სტანდარტების საბჭოს პარალელურად იმუშავებს. ორივე საბჭოს ზედამხედველობას გაუწევენ ნდობით აღჭურვილი პირები. ISSB-ის სტანდარტებს დაერქმევა მდგრად განვითარებასთან დაკავშირებით გასამჟღავნებელი ინფორმაციის ფას სტანდარტები (IFRS® Sustainability Disclosure Standards).

სტატიის მიზანია შეისწავლოს მდგრადი განვითარების ანგარიშგების ძირითადი ასპექტები და მისი გავლენა ბიზნესზე და ფართო საზოგადოებაზე.

სანდო და ეფექტური მდგრადობის ჩარჩოს შესაქმნელად ფუნდამენტურია მდგრადი განვითარების ანგარიშგების გამჭვირვალობა და ანგარიშვალდებულება. მდგრადობის მონაცემების მკაფიოდ გამჟღავნებით და მათ ქმედებებზე პასუხისმგებლობის დაკისრებით, ორგანიზაციებს შეუძლიათ გააძლიერონ თავიანთი რეპუტაცია, დაამყარონ ნდობა დაინტერესებულ მხარეებთან, შეამცირონ რისკები და ხელი შეუწყონ გრძელვადიან წარმატებას. მიუხედავად იმისა, რომ გამოწვევები რჩება, გლობალური სტანდარტების მიღება და დაინტერესებული მხარეების მოთხოვნა სანდო მდგრადობის შესახებ ინფორმაციაზე აიძულებს ორგანიზაციებს გააძლიერონ თავიანთი ძალისხმევა. საბოლოო ჯამში, მდგრადობის ანგარიშგება არ არის მხოლოდ რეგულაციების დაცვა - ეს არის უკეთესი, უფრო მდგრადი მომავლისადმი ჭეშმარიტი ვალდებულების დემონსტრირება.

მეთოდოლოგია

კვლევის დროს გამოყენებულ იქნა:

მარეგულირებელი ჩარჩოები, როგორიცაა გლობალური ანგარიშგების ინიციატივა (GRI), რომელიც ფოკუსირებულია გარემოს, სოციალურ და მმართველობის (ESG) ფაქტორებზე. ინტეგრირებული ანგარიშგება (IR) და კლიმატთან დაკავშირებული ფინანსური ინფორმაციის გამჟღავნების სამუშაო ჯგუფი (TCFD). SASB (მდგრადობის აღრიცხვის სტანდარტების საბჭო) მდგრადობის გამჟღავნების შესაფასებლად.

ISSB-ის პროექტის, საერთაშორისო აუდიტორული კომპანიების სარეკომენდაციო მასალებზე და სხვადასხვა სამეცნიერო მასალებზე დაყრდნობით სტატიაში წარმოდგენილია მდგრად განვითარებასთან დაკავშირებით გასამჟღავნებელი ინფორმაციის ფასს მიზანი და გამოწვევები.

საკვანძო სიტყვები: ISSB-ის პროექტი, ფასს მ ₁ და ფასს მ ₂ პროექტი, რისკების მართვა

შესავალი

მდგრადი გლობალური ეკონომიკის შესაქმნელად მნიშვნელოვანი ფაქტორია ბიზნესისა და მთავრობებისადმი ნდობის ჩამოყალიბება და შენარჩუნება. ყოველდღიურად, ბიზნესი და მთავრობები იღებენ გადაწყვეტილებებს, რომლებიც პირდაპირ გავლენას ახდენს დაინტერესებულ მხარეებზე. ეს გადაწყვეტილებები იშვიათად ეფუძნება მხოლოდ ფინანსურ ინფორმაციას და ხშირად ითვალისწინებს რისკებსა და შესაძლებლობებს, რომლებიც დაკავშირებულია სხვადასხვა მოკლევადიან და გრძელვადიან ფაქტორებთან.

მდგრადობის ანგარიშგების საშუალებით, კომპანიები აფიქსირებენ თავიანთ საქმიანობასა და გავლენას მდგრადობის საკითხების ფართო სპექტრზე, რომელიც მოიცავს გარემოსდაცვით, სოციალურ და მმართველობით განზომილებებს. ეს საშუალებას აძლევს კომპანიებს იყვნენ უფრო გამჭვირვალე მათ წინაშე მდგარი რისკებისა და შესაძლებლობების მიმართ, რაც დაინტერესებულ მხარეებს უზრუნველყოფს ეფექტურობის შესახებ უფრო მეტი ინფორმაციის მიღებას.

მდგრადობის ანგარიშგება, კორპორატიული სოციალური პასუხისმგებლობა (CSR) და გარემოსდაცვითი, სოციალური და მმართველობის პრინციპები (ESG) ურთიერთდაკავშირებული ცნებებია, მაგრამ თითოეულ მათგანს აქვს საკუთარი მიზანი და გავლენა იმაზე, თუ როგორ მართავენ და ახდენენ კომპანიები თავიანთ ზემოქმედებას.

გარემოსდაცვითი პრინციპები განსაზღვრავს, თუ როგორ იცვლება კლიმატი, რამდენად ზრუნავს კომპანია გარემოზე და როგორ ცდილობს შეამციროს გარემოზე მიყენებული ზიანი. კლიმატის ცვლილება არის გადაუდებელი, გლობალური და სისტემური საკითხი, რომელსაც შეუძლია საფრთხე შეუქმნას ორგანიზაციების, ბაზრებისა და ეკონომიკის მდგრადობას. ის წარმოადგენს როგორც ფიზიკურ რისკებს (მაგ., სულ უფრო მკაცრი ამინდის მოვლენებს), ასევე გარდამავალ რისკებს (მაგ., ის, რაც ასოცირდება დაბალ ნახშირბადის ეკონომიკაზე გადასვლასთან, რამაც შეიძლება გავლენა მოახდინოს აქტივების ღირებულებებზე ან გამოიწვიოს ბიზნესის კეთების უფრო მაღალი ხარჯები) (https://www.ifac.org/what-we-do/speak-out-global-voice/points-view/climate-action) https://www.ifac.org/

სოციალური პრინციპები ეხება თანამშრომლების სამუშაო და ანაზღაურების პირობებს, აგრეთვე კომპანიის დამოკიდებულებას პერსონალის, მომწოდებლების, პარტნიორებისა და მომხმარებლების მიმართ. ბიზნესებმა უნდა იზრუნონ სამუშაო პირობების ხარისხზე და ინვესტიციები განახორციელონ საგანმანათლებლო და სოციალურ პროექტებში. კორპორატიული მმართველობის პრინციპები მოითხოვს ბიზნესის კეთილსინდისიერად და მაქსიმალურად გამჭვირვალედ წარმართვას, რაც გავლენას ახდენს კომპანიის მენეჯმენტის ხარისხზე.

კორპორაციული მდგრადობისან გარიშგების დირექტივა (CSRD)

2022 წელს, ევროკომისიამ (EU), კორპორაციული მდგრადობის ანგარიშგების დირექტივა (CSRD) შეიმუშავა, რომელიც 2023 წლის 5 იანვრიდან შევიდა ძალაში ევროკავშირის წევრი ქვეყნებისთვის. CSRD ცვლის არაფინანსური ანგარიშგების დირექტივას (NFRD), რომელიც შემოღებულ იქნა 2014 წელს. NFRD-ს ჰქონდა შეზღუდული მოქმედების სფერო და გამოიყენებოდა ძირითადად მსხვილი საჯარო ინტერესის მქონე ერთეულებზე. CSRD-ის მიზანია გააფართოვოს სფერო და გააუმჯობესოს მდგრადობის გამჟღავნების ხარისხი.

კორპორატიული მდგრადობის ანგარიშგების დირექტივა (CSRD) არის მარეგულირებელი ჩარჩო, რომელიც მიღებულია ევროკავშირის (EU) მიერ კომპანიების მდგრადობის ანგარიშგების გასაუმჯობესებლად და სტანდარტიზებისთვის. ეს არის წინა არაფინანსური ანგარიშგების დირექტივის (NFRD) გაფართოება და მიზნად ისახავს, რომ ბიზნესებმა უზრუნველყონ ყოვლისმომცველი, გამჭვირვალე და შესადარებელი ინფორმაცია მათი გარემოსდაცვითი, სოციალური და მმართველობის (ESG) ზემოქმედების შესახებ.

კომპანიებს მოეთხოვებათ გაამჟღავნონ მდგრადობასთან დაკავშირებული ინფორმაცია, რომელიც მოიცავს საკითხების ფართო სპექტრს, მათ შორის გარემოზე ზემოქმედებას, სოციალურ პასუხისმგებლობას, მმართველობის პრაქტიკას და სხვა.

ეს ინფორმაცია უნდა იყოს ინტეგრირებული მათ წლიურ ანგარიშებში ან ცალკეულ მდგრადობის ანგარიშებში.

კორპორატიული მდგრადობის ანგარიშგების დირექტივა (CSRD) მიზნად ისახავს გლობალური მდგრადობის ანგარიშგების ჩარჩოებს, როგორიცაა კლიმატთან დაკავშირებული ფინანსური ინფორმაციის გამჟღავნების სამუშაო ჯგუფი (TCFD) და გლობალური ანგარიშგების ინიციატივა (GRI) სტანდარტები.

ევროპის ფინანსური ანგარიშგების მრჩეველთა ჯგუფს (EFRAG) ევალება CSRD-ის ფარგლებში დეტალური ანგარიშგების სტანდარტების შემუშავება.

CSRD-ის აქცენტი ,,ორმაგ მატერიალურობაზე“ მოითხოვს ყოვლისმომცველ მიდგომას მდგრადობის ანგარიშგების მიმართ, სადაც ბიზნესმა უნდა აღიაროს და წარადგინოს ანგარიში საზოგადოებასა და გარემოზე მათი ზემოქმედების შესახებ. ეს ცვლილება გამოიწვევს უფრო მეტ გამჭვირვალობას, დაინტერესებულ მხარეებთან ურთიერთობის გაუმჯობესებას და პოტენციურად გაძლიერებულ გრძელვადიან ღირებულების შექმნას.

„ორმაგი მატერიალურობის“ პერსპექტივა ავალდებულებს კომპანიებს გაამჟღავნონ როგორც მათი ზემოქმედება ადამიანებზე და გარემოზე, ასევე იმაზე, თუ როგორ უქმნის კომპანიებს სოციალური და გარემოსდაცვითი საკითხები ფინანსურ რისკებსა და შესაძლებლობებს. (EC)

გამჟღავნების მოთხოვნები, რომლებიც ექვემდებარება მატერიალურობას, არ არის ნებაყოფლობითი. მოცემული ინფორმაცია უნდა გამჟღავნდეს, თუ ის არსებითია და საწარმოს მატერიალურობის შეფასების პროცესი ექვემდებარება გარე გარანტიას ბუღალტრული აღრიცხვის დირექტივის დებულებების შესაბამისად. სტანდარტები ავალდებულებენ კომპანიებს, განახორციელონ მტკიცე მატერიალურობის შეფასება, რათა უზრუნველყონ, რომ გამჟღავნდეს ყველა ინფორმაცია მდგრადობის შესახებ, რომელიც აუცილებელია ბუღალტრული აღრიცხვის დირექტივის მიზნებისა და მოთხოვნების შესასრულებლად.

თუ კომპანია ასკვნის, რომ კლიმატის ცვლილება არ არის მატერიალური თემა და, შესაბამისად, არ წარადგენს ანგარიშს ამ სტანდარტის შესაბამისად, მან უნდა მიაწოდოს დეტალური ახსნა კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებით მისი მატერიალურობის შეფასების დასკვნების შესახებ. ეს მოთხოვნა ასახავს იმ ფაქტს, რომ კლიმატის ცვლილებას აქვს ფართო და სისტემური ზემოქმედება ეკონომიკაზე. (EC)

CSRD-ის მიხედვით კომპანიებმა უნდა წარადგინონ დეტალური ინფორმაცია:

გარემოზე ზემოქმედება: სათბურის გაზების გამონაბოლქვი, ენერგიის მოხმარება, წყლის მოხმარება, ნარჩენები და ზემოქმედება ბიომრავალფეროვნებაზე.
სოციალური ფაქტორები: შრომითი პრაქტიკა, ადამიანის უფლებები, თანამშრომელთა კეთილდღეობა და საზოგადოების ჩართულობა.
მმართველობა: კორპორატიული მმართველობის პრაქტიკა, მრავალფეროვნება, ანტიკორუფციული ზომები და ბიზნეს ეთიკა.
ბიზნეს სტრატეგია და რისკები: როგორ არის ინტეგრირებული მდგრადობის რისკები კომპანიის სტრატეგიასა და მმართველობაში.

მდგრადი განვითარების ანგარიშგების სტანდარტების მიზანი

მდგრადი განვითარების სტანდარტების საბჭო (SDSC) ჩვეულებრივ მიზნად ისახავს ხელი შეუწყოს და დანერგოს სტანდარტები, რომლებიც ხელს უწყობს მდგრადი განვითარების პრაქტიკას სხვადასხვა სექტორში.

ISSB-მა ჩამოაყალიბა ოთხი ძირითადი მიზანი:

მდგრადობის გამჟღავნების გლობალური საბაზისო სტანდარტების შემუშავება;
ინვესტორების საინფორმაციო საჭიროებების დაკმაყოფილება;
მდგრადობის შესახებ ყოვლისმომცველი ინფორმაციის მიწოდება კაპიტალის გლობალურ ბაზრებზე; და
ხელის შეწყობა ურთიერთთანამშრომლობის გამჟღავნებას, რომელიც არის სპეციფიკური იურისდიქციისთვის და მიმართულია უფრო ფართო დაინტერესებულ მხარეებზე.( ISSB)

მდგრადი განვითარების საერთაშორისო სტანდარტების საბჭომ (ISSB) 2022 წლის მარტში განსახილველად გამოაქვეყნა მდგრად განვითარებასთან დაკავშირებით გასამჟღავნებელი ფინანსური ინფორმაციის ორი სტანდარტის, IFRS S₁ და IFRS S₂ პროექტი:

IFRS S₁-მდგრადი განვითარების შესახებ ფინანსური ინფორმაციის გამჟღავნების საერთო მოთხოვნები და

IFRS S₂ - კლიმატთან დაკავშირებით გასამჟღავნებელი ინფორმაცია.

მდგრადი განვითარების შესახებ ფინანსური ინფორმაციის გამჟღავნების საერთო მოთხოვნები (IFRS S_{1 )}

IFRS S₁ - მდგრადი განვითარების შესახებ ფინანსური ინფორმაციის გამჟღავნების საერთო მოთხოვნები კომპანიას ავალდებულებს ისეთი ინფორმაციის გამჟღავნებას, რომელიც ინვესტორებს საშუალებას მისცემს, შეაფასონ მდგრად განვითარებასთან დაკავშირებული მნიშვნელოვანი რისკებისა და შესაძლებლობების გავლენა საწარმოს ღირებულებაზე.

მდგრადობასთან დაკავშირებული ფინანსური ინფორმაცია რომ იყოს სასარგებლო, ის უნდა იყოს შესაბამისი. ეს არის მდგრადობასთან დაკავშირებული სასარგებლო ფინანსური ინფორმაციის ფუნდამენტური თვისობრივი მახასიათებლები. მდგრადობასთან დაკავშირებული ფინანსური ინფორმაციის სარგებლიანობა გაუმჯობესებულია, თუ ინფორმაცია არის შესადარისი, შემოწმებადი, დროული და გასაგები. ეს აძლიერებს მდგრადობასთან დაკავშირებული სასარგებლო ფინანსური ინფორმაციის ხარისხობრივ მახასიათებლებს. (IFRS S₁:10)

კომპანიებმა უნდა შეაფასონ და გაამჟღავნონ მდგრადობის მატერიალური რისკები და შესაძლებლობები, რამაც შეიძლება გავლენა მოახდინოს ფინანსურ მდგომარეობაზე.

გამჟღავნებული ინფორმაცია უნდა იყოს ზუსტი, მხარდაჭერილი მონაცემთა სანდო წყაროებით და ექვემდებარებოდეს შესაბამის გადამოწმების პროცესებს. კომპანიებს უნდა ჰქონდეთ შიდა კონტროლი, რათა უზრუნველყონ მდგრადობის მონაცემების სანდოობა. მათ უნდა განმარტონ ურთიერთობა მდგრადობის ინიციატივებსა და მათ ფინანსურ შედეგებს შორის.

მდგრადი განვითარების შესახებ ფინანსური ინფორმაციის გამჟღავნების ზოგადი მოთხოვნები ჩვეულებრივ ეხება სახელმძღვანელო მითითებებს და ჩარჩოებს, რომლებიც შექმნილია იმის უზრუნველსაყოფად, რომ კომპანიებმა გამჭვირვალედ გაამჟღავნონ მდგრადობის ფაქტორები როგორიცაა გარემოსდაცვითი, სოციალური და მმართველობის (ESG) საკითხები. მდგრადობასთან დაკავშირებული ფინანსური ინფორმაციის (IFRS S₁)- ზოგადი მოთხოვნების გამჟღავნების მიზანია, მოითხოვოს ერთეულის მიერ მდგრადობასთან დაკავშირებული რისკებისა და შესაძლებლობების შესახებ ინფორმაციის გამჟღავნება, რაც სასარგებლოა ზოგადი დანიშნულების ფინანსური ანგარიშების ძირითადი მომხმარებლებისთვის, რათა მიიღონ გადაწყვეტილებები რესურსების მიწოდებასთან დაკავშირებით.(IFRS S₁)

სტანდარტი (IFRS S₁) მოითხოვს, რომ ერთეულმა გაამჟღავნოს ინფორმაცია მდგრადობასთან დაკავშირებული ყველა რისკისა და შესაძლებლობების შესახებ, რომლებიც გონივრულად მოსალოდნელია, რომ გავლენას იქონიებს ერთეულის ფულადი სახსრების ნაკადებზე, მის ხელმისაწვდომობაზე ფინანსებზე ან კაპიტალის ღირებულებაზე მოკლე, საშუალო ან გრძელვადიან პერიოდში. ამ სტანდარტის მიზნებისათვის, ამ რისკებსა და შესაძლებლობებს ერთობლივად მოიხსენიებენ, როგორც „მდგრადობასთან დაკავშირებულ რისკებს და შესაძლებლობებს, რომლებიც გონივრულად მოსალოდნელია, რომ გავლენას მოახდენს ერთეულის პერსპექტივაზე“. (IFRS S1)

ქვემოთ წარმოდგენილია ძირითადი წყაროები, სადაც მოცემულია მდგრადი განვითარების შესახებ ფინანსური ინფორმაციის გამჟღავნების ზოგადი მოთხოვნები.

Global Reporting Initiative (GRI) :

GRI is one of the most widely used frameworks for sustainability reporting. It provides detailed standards for environmental, social, and governance (ESG) disclosures. https://www.globalreporting.org/

Sustainability Accounting Standards Board (SASB):

SASB sets industry-specific standards for sustainability disclosure, focusing on financially material information. They align sustainability metrics with financial performance. https://www.sasb.org/

Task Force on Climate-related Financial Disclosures (TCFD):

TCFD guidelines provide recommendations on how companies should disclose climate-related financial risks, including governance, strategy, risk management, and metrics. https://www.fsb-tcfd.org/

European Union (EU) Non-Financial Reporting Directive (NFRD) & Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD):

The EU has regulations such as the NFRD and the more recent CSRD, which require large companies to report on environmental, social, and governance issues.

These regulations aim to enhance and standardize the sustainability reporting framework.

(EU Non-Financial Reporting)

International Financial Reporting Standards (IFRS) Foundation:

ეს წყაროები უზრუნველყოფენ ყოვლისმომცველ მიმოხილვას მდგრადი განვითარების ფინანსური ინფორმაციის გამჟღავნების გლობალური მოთხოვნების შესახებ.

გამჭვირვალობა და ანგარიშვალდებულება არის მდგრადობის ანგარიშგების არსებითი ასპექტები, რომლებიც უზრუნველყოფენ, რომ ორგანიზაციებმა არა მხოლოდ გაამჟღავნონ თავიანთი გარემოსდაცვითი, სოციალური და მმართველობითი (ESG) პრაქტიკა, არამედ ეს გააკეთონ ზუსტად, მკაფიოდ და პასუხისმგებლობით.

კომპანიებმა უნდა მიაწოდონ მკაფიო, ზუსტი და გამჭვირვალე ინფორმაცია იმის შესახებ, თუ როგორ მართავენ მდგრადობის რისკებსა და შესაძლებლობებს. მისი მიზანია უზრუნველყოს ,რათა დაინტერესებულმა მხარეებმა შეაფასონ, თუ როგორ არის ინტეგრირებული მდგრადობა ბიზნეს სტრატეგიებსა და ოპერაციებში. ინფორმაცია უნდა მოიცავდეს მიზნებს, სტრატეგიებს და მეტრიკას, რომლებიც გამოიყენება მდგრადობის პროგრესის გასაზომად, როგორიცაა ნახშირბადის შემცირების მიზნები, ნარჩენების მართვის პრაქტიკა და შრომის პირობები. მდგრადობის შესრულების შესახებ რეგულარული განახლებები გადამწყვეტია გამჭვირვალობის შესანარჩუნებლად.

ქვემოთ წარმოდგენილია მდგრადი განვითარების შესახებ ფინანსური ინფორმაციის გამჟღავნების ზოგადი მოთხოვნები, რომელიც მოცემულია ძირითადი წყაროებში: Global Reporting Initiative (GRI), Sustainability Accounting Standards Board (SASB), Task Force on Climate-related Financial Disclosures (TCFD), Sustainability Accounting Standards Board (SASB), International Financial Reporting Standards (IFRS) Foundation’s, International Sustainability Standards Board (ISSB)

გარემოსდაცვითი, სოციალური და მმართველობის (ESG) ფაქტორების მატერიალურობა

კომპანიებს მოეთხოვებათ გაამჟღავნონ მატერიალური მდგრადობის საკითხები, რომლებსაც შესაძლოა მნიშვნელოვანი ფინანსური შედეგები მოჰყვეს. ეს მოიცავს როგორც ფინანსურ მატერიალურობას (როგორ მოქმედებს მდგრადობის საკითხები ფინანსურ შესრულებაზე), ასევე ზემოქმედების მატერიალურობაზე (როგორ მოქმედებს კომპანიის ოპერაციები გარემოსა და საზოგადოებაზე).

ინტეგრაცია ფინანსურ ანგარიშგებასთან

მდგრადობის გამჟღავნება უნდა იყოს ინტეგრირებული ტრადიციულ ფინანსურ ანგარიშებში (მაგ., სრული შემოსავლის ანგარიშგება, ბალანსი). მისი მიზანია წარმოადგინოს მთლიანი ხედვა იმის შესახებ, თუ როგორ მოქმედებს ESG ფაქტორები კომპანიის ფინანსურ სიჯანსაღესა და სამომავლო პერსპექტივაზე.გამჟღავნება ასევე უნდა შეიცავდეს რაოდენობრივ ფინანსურ ზემოქმედებას მდგრადობის რისკებიდან და შესაძლებლობებიდან, როგორიცაა კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებული ხარჯები ან ენერგოეფექტურობის დაზოგვა.

მმართველობა და ზედამხედველობა

ინფორმაციის გამჟღავნება უნდა შეიცავდეს ინფორმაციას იმის შესახებ, თუ როგორ იმართება მდგრადობა კომპანიის უმაღლეს დონეზე, მათ შორის დირექტორთა საბჭოს, უფროსი მენეჯმენტის მიერ, აგრეთვე, მდგრადობის ნებისმიერი კომიტეტის როლი მდგრადობის სტრატეგიის ზედამხედველობაში. კომპანიებმა ასევე უნდა მიაწოდონ ინფორმაცია იმის შესახებ, თუ როგორ ხდება მდგრადობის რისკების მართვა და შერბილება შიდა კონტროლის, რისკების მართვის პროცესებისა და აღმასრულებელი პასუხისმგებლობის მეშვეობით.

დაინტერესებული მხარეების ჩართულობა

კომპანიებმა უნდა გააჟღავნონ, თუ როგორ ურთიერთობენ ისინი სხვადასხვა დაინტერესებულ მხარეებთან, მათ შორის კლიენტებთან, თანამშრომლებთან, ინვესტორებთან, მარეგულირებელებთან და საზოგადოებებთან, მდგრადობის საკითხებზე.

გამჟღავნებამ უნდა აჩვენოს, თუ როგორ არის ინტეგრირებული დაინტერესებული მხარეების გამოხმაურება გადაწყვეტილების მიღებაში, მდგრადობის სტრატეგიებში და რისკის მართვის პროცესებში.

რისკების მართვა და სცენარის ანალიზი

კომპანიებმა უნდა გაამჟღავნონ როგორ იდენტიფიცირებენ, აფასებენ და მართავენ მდგრადობასთან დაკავშირებულ რისკებს, მათ შორის კლიმატის ცვლილების რისკებს, ადამიანის უფლებების რისკებს და მიწოდების ჯაჭვის შეფერხებებს. ზოგიერთი ჩარჩო, მაგალითად როგორიცაა TCFD, შესაძლებელია გამოყენებული იქნეს, რათა შეფასდეს, თუ როგორ შეიძლება გავლენა იქონიოს მდგრადობის სხვადასხვა სცენარებმა (მაგ., კლიმატთან დაკავშირებულმა ცვლილებებმა) კომპანიის ბიზნეს ოპერაციებსა და ფინანსურ შედეგებზე.

პერსპექტიული ინფორმაცია

კომპანიებმა უნდა წარმოადგინონ მომავალზე ორიენტირებული განცხადებები მათი მდგრადობის სტრატეგიებისა და სამომავლო მიზნების შესახებ. ეს მოიცავს მდგრადობის მკაფიო, გაზომვადი მიზნების დასახვას და იმის დემონსტრირებას, თუ როგორ მიიღწევა ისინი.

ინფორმაციის გამჟღავნება ასევე უნდა მოიცავდეს იმას, თუ როგორ გეგმავს კომპანია ადაპტირებას მდგრადობის განვითარებად ტენდენციებთან და მარეგულირებელ ცვლილებებთან, რაც უზრუნველყოფს დაინტერესებულ მხარეებს ესმით კომპანიის გრძელვადიანი მდგრადობის ტრაექტორია.

ზემოქმედების გაზომვა

კომპანიებმა უნდა გაამჟღავნონ, თუ როგორ აფასებენ და აკონტროლებენ მათი მდგრადობის ინიციატივების გავლენას. ეს შეიძლება მოიცავდეს გარემოსდაცვითი შედეგების რაოდენობრივ განსაზღვრას (მაგ., ნახშირბადის ემისიების შემცირება) და სოციალურ ზემოქმედებას (მაგ. შრომის პირობების გაუმჯობესება ან თემის განვითარება).

ზემოქმედების მეტრიკა უნდა შეესაბამებოდეს ინდუსტრიის სტანდარტებს და მდგრადობის გლობალურ მიზნებს (მაგ., გაეროს მდგრადი განვითარების მიზნებს).

დამოუკიდებლობის გარანტია

მდგრადობის გამჟღავნების სანდოობის უზრუნველსაყოფად, კომპანიებმა შეიძლება მოითხოვონ მესამე მხარის გადამოწმება ან დარწმუნება მათი მდგრადობის მონაცემებისთვის. დამოუკიდებელ აუდიტს შეუძლია დაადასტუროს, რომ გამჟღავნებული ინფორმაცია არის ზუსტი, სანდო და შეესაბამება გამჟღავნებულ მიზნებსა და სტრატეგიებს.

მდგრადი განვითარების შესახებ ფინანსური ინფორმაციის გამჟღავნების ეს ზოგადი მოთხოვნები მიზნად ისახავს უზრუნველყოს მკაფიო და ყოვლისმომცველი ხედვა იმის შესახებ, თუ როგორ უმკლავდებიან კომპანიები მდგრადობის რისკებსა და შესაძლებლობებს, ინვესტორების, მარეგულირებლების და სხვა დაინტერესებული მხარეების მიერ ინფორმირებული გადაწყვეტილების მიღების მხარდაჭერის მიზნით. ამ მოთხოვნების დაცვით, კომპანიები აჩვენებენ თავიანთ ერთგულებას გამჭვირვალობის, ანგარიშვალდებულებისა და ESG ფაქტორების პასუხისმგებლობისადმი, რაც საბოლოოდ ხელს უწყობს გრძელვადიანი ღირებულების შექმნას.

მდგრადობის ფინანსური ანგარიშგების გამოწვევები

მდგრადი განვითარების ფინანსური ანგარიშგება გამოწვევების წინაშე დგას, მათ შორის, გამოვყოფთ მნიშვნელოვანს:

ინტეგრაცია ფინანსურ ანგარიშგებასთან, მდგრადობის ფინანსური ანგარიშგების ტრადიციულ ფინანსურ ანგარიშგებასთან თანხვედრა შეიძლება რთული იყოს, რადგან ბევრი მდგრადი ზემოქმედება გრძელვადიანია და დაუყოვნებლივ არ აისახება ფინანსურ ანგარიშგებაში.

დაინტერესებული მხარეების მოლოდინები, დაინტერესებულ მხარეთა სხვადასხვა ჯგუფს განსხვავებული მოლოდინი აქვს მდგრადობის ანგარიშგების შესახებ, რაც რთულს ხდის ყველა საჭიროების ეფექტურად დაკმაყოფილებას.

სტანდარტიზაციის ნაკლებობა, არ არსებობს საყოველთაოდ მიღებული სტანდარტები მდგრადობის ანგარიშგებისთვის, რაც ართულებს კომპანიების ინფორმაციის შედარებასა და შეფასებას.

მონაცემთა ხელმისაწვდომობა და ხარისხი, ბევრი კორპორაცია ცდილობს შეაგროვოს სანდო მონაცემები გარემოსდაცვითი, სოციალური და მმართველობითი (ESG) ფაქტორების შესახებ, რაც იწვევს ანგარიშგების შეუსაბამობას.

მარეგულირებელი გარემო, სხვადასხვა იურისდიქციას აქვს განსხვავებული რეგულაციები მდგრადობის გამჟღავნებასთან დაკავშირებით, რაც ართულებს შესაბამისობას მრავალეროვნული ორგანიზაციებისთვის.

შეზღუდული რესურსები, მცირე კომპანიებს შეიძლება არ ჰქონდეთ რესურსები ან გამოცდილება, რათა განავითარონ მდგრადობის ანგარიშგების ძლიერი პროცესები.

ეს გამოწვევები ხაზს უსვამს იმ სირთულეებს, რომლებსაც კომპანიები აწყდებიან ეფექტური და სანდო მდგრადობის ფინანსური ანგარიშგების პრაქტიკის დანერგვისას.

დასკვნა

მდგრადი პრაქტიკის გათვალისწინებით და ფინანსური ანგარიშგების ESG მოსაზრებების ინტეგრირებით, კომპანიებს შეუძლიათ დაამყარონ ნდობა დაინტერესებულ მხარეებთან, შეამცირონ რისკები და გაზარდონ გრძელვადიანი ღირებულება. აქედან გამომდინარე მდგრადი განვითარების ფინანსური ანგარიშგება არის სტრატეგიული იმპერატივი და არა მხოლოდ მარეგულირებელი მოთხოვნა. გლობალური ეკონომიკის განვითარებასთან ერთად, ისინი, ვინც პრიორიტეტს ანიჭებენ მდგრადობას თავიანთ ანგარიშგებაში, არა მხოლოდ გააძლიერებენ თავიანთ კონკურენტულ უპირატესობას, არამედ ხელს შეუწყობენ უფრო მდგრად მომავალს ყველასთვის.

მდგრადი განვითარების მიზნები (SDGs), რომელიც გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის მიერ 2015 წელს გამოცხადდა, როგორც მდგრადი განვითარების 2030 დღის დღის წესრიგი, მიზნად ისახავს აღმოფხვრას გლობალური უთანასწორობა და გააძლიეროს ცხოვრების დონე (გაერო, 2017). მიუხედავად იმისა, რომ SDG-ების მიღწევაში მთავარი პასუხისმგებლობა ეკისრება ეროვნულ მთავრობებს,მნიშვნელოვანია, რომ ბიზნესებმა და სხვა ორგანიზაციებმა ასევე შეასრულონ გადამწყვეტი როლი.

გამოყენებული ლიტერატურა

1. Boubaker, S., & Nguyen, D. K. (2021). "Challenges of Sustainability Reporting: Evidence from Emerging Economies." Journal of Business Research, 123, 161-172;

2 . Corporate Sustainability Reporting Directive (Jan 12, 2024)

3. Deloitte (2024) Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD)

4. European Union (2023). Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR).

5. European Union Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD):
https://ec.europa.eu/ info/business -economy-euro/banking-and- finance/sustainable-finance/corporate-sustainability-reporting_en18.

6. European Union Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD):
https://ec.europa.eu/info /business-economy- euro/banking-and-finance/sustainable-finance/corporate- sustainability-reporting_en

7. Global Reporting Initiative (GRI):
https://www.globalreporting.org

8. Hamad, S., Lai, F.-W., Shad, M. K., Shah, S. Q. A., Jan, A. A., & Ali, S. E. A. (17 July 2024). A reflection on the voluntary disclosure of sustainable development goals: The role of sustainability committee. Business Strategy & Development, 7(3):e398. https://doi.org/10.1002/bsd2.398

9. IFRS S2 (june 2023) IFRS® Sustainability Disclosure Standard. Climate-related Disclosures. International Sustainability Standards Board

10 . IFAC's Vision for High-Quality Sustainability Assurance

11. IFAC (Feb 15, 2024) Sustainability reporting and assurance

12. IFRS Foundation: https://www.ifrs.org

13. ISSB Information: https://www.ifrs.org/issued-standards/list-of-standards/

14. International Financial Reporting Standards (IFRS) Foundation / International Sustainability Standards Board (ISSB):
https://www.ifrs.org

15. KPMG (2020). "The Time Has Come: The KPMG Survey of Sustainability Reporting 2020";

16. McKinsey & Company (2020) "Toward a Global Framework for Sustainability Reporting"

17. Questions and Answers on the Adoption of European Sustainability Reporting Standards

https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/qanda_23_4043

18. Sullivan, R., & Mackenzie, C. (2017). "Sustainable Financial Reporting: A Global Perspective." The Journal of Applied Corporate Finance, 29(2), 18-25.

19. Sustainability Accounting Standards Board (SASB). (2023). SASB Standards

20. Sustainability Accounting Standards Board (SASB):
https://www.sasb.org

21.Task Force on Climate-related Financial Disclosures (TCFD):
https://www.fsb-tcfd.org

22. Task Force on Climate-related Financial Disclosures (TCFD). (2023). Final Report: Recommendations of the TCFD.