საქართველოს შრომის ბაზრის ინსტიტუციური განვითარების თავისებურებები და გამოწვევები

ლელა კინწურაშვილი

ჟურნალი ნომერი 4 ∘ ლელა კინწურაშვილი ∘
საქართველოს შრომის ბაზრის ინსტიტუციური განვითარების თავისებურებები და გამოწვევები

რეზიუმე

წინამდებარე ნაშრომი წარმოადგენს საქართველოს შრომის ბაზრის ინსტიტუციური ინფრასტრუქტურის ანალიზს. კვლევა ფოკუსირებულია საბჭოთა ცენტრალიზებული ეკონომიკური სისტემიდან ტრანზიციისა და ევროპულ სტანდარტებთან (შრომის საერთაშორისო ორგანიზაცია და ევროკავშირთან ასოცირების შეთანხმება) დაახლოების პროცესზე.

მიუხედავად ბოლო ათწლეულის განმავლობაში განხორციელებული მნიშვნელოვანი საკანონმდებლო რეფორმებისა, მათ შორის დასაქმების ხელშეწყობის სახელმწიფო სააგენტოს (სდესა) შექმნით და შრომის ინსპექციის აღდგენით, ძირითადი ინსტიტუციური მექანიზმები კვლავ ოპერაციული ეფექტიანობის მწვავე დეფიციტს განიცდის. კვლევა ავლენს ხუთ ურთიერთდაკავშირებულ სტრუქტურულ ნაკლოვანებას: აქტიური შრომის ბაზრის პოლიტიკის არაეფექტიანობას, რაც განპირობებულია რაოდენობრივი ინდიკატორების პრიორიტეტით გრძელვადიანი დასაქმების ხარისხისა და მდგრადობის ნაცვლად; შრომის ზედამხედველობის შემაკავებელი ძალის ნაკლებობას, სადაც სანქციები ვერ უზრუნველყოფს დამსაქმებელთა მხრიდან პრევენციულ ინვესტიციებს; მერიტოკრატიის ნაკლებობა საჯარო სექტორში სუბიექტური დანამატებისა და არაობიექტური შეფასების სისტემების გამო; სუსტი ურთიერთკავშირი ინსტიტუციებს შორის, რასაც ამძაფრებს პროფკავშირების პლურალიზმის შემაფერხებელი საკანონმდებლო ბარიერები; და კვალიფიკაციის შეუსაბამობა, სადაც უმაღლესი განათლების მაღალი მაჩვენებელი არ გარდაიქმნება პროდუქტიულ დასაქმებად.

ნაშრომში შეჯამებულია, რომ სტრუქტურული რეფორმისთვის აუცილებელია პოლიტიკის ფოკუსის გადატანა შედეგებზე ორიენტირებულ მონიტორინგზე და ინსტიტუციური კოორდინაციის გაძლიერებაზე.

საკვანძო სიტყვები: შრომის ბაზრის პოლიტიკა, შრომის ბაზრის აქტიური პოლიტიკა, შრომის ინსპექცია, პროფკავშირები, ევროპული ინტეგრაცია.

ე კ ო ნ ო მ ი ს ტ ი ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პაატა გუგუშვილის სახელობის ეკონომიკის ინსტიტუტის რეცენზირებადი, ბეჭდურ-ელექტრონული, საერთაშორისო სამეცნიერო-ანალიტიკური ჟურნალი

DOI: 10.52340/EKONOMISTI DOI: 10.36172/EKONOMISTI E ISSN 2346-8432 Print ISSN 1987-6890	ჟურნალი ნომერი 4 ∘ ლელა კინწურაშვილი ∘ საქართველოს შრომის ბაზრის ინსტიტუციური განვითარების თავისებურებები და გამოწვევები რეზიუმე წინამდებარე ნაშრომი წარმოადგენს საქართველოს შრომის ბაზრის ინსტიტუციური ინფრასტრუქტურის ანალიზს. კვლევა ფოკუსირებულია საბჭოთა ცენტრალიზებული ეკონომიკური სისტემიდან ტრანზიციისა და ევროპულ სტანდარტებთან (შრომის საერთაშორისო ორგანიზაცია და ევროკავშირთან ასოცირების შეთანხმება) დაახლოების პროცესზე. მიუხედავად ბოლო ათწლეულის განმავლობაში განხორციელებული მნიშვნელოვანი საკანონმდებლო რეფორმებისა, მათ შორის დასაქმების ხელშეწყობის სახელმწიფო სააგენტოს (სდესა) შექმნით და შრომის ინსპექციის აღდგენით, ძირითადი ინსტიტუციური მექანიზმები კვლავ ოპერაციული ეფექტიანობის მწვავე დეფიციტს განიცდის. კვლევა ავლენს ხუთ ურთიერთდაკავშირებულ სტრუქტურულ ნაკლოვანებას: აქტიური შრომის ბაზრის პოლიტიკის არაეფექტიანობას, რაც განპირობებულია რაოდენობრივი ინდიკატორების პრიორიტეტით გრძელვადიანი დასაქმების ხარისხისა და მდგრადობის ნაცვლად; შრომის ზედამხედველობის შემაკავებელი ძალის ნაკლებობას, სადაც სანქციები ვერ უზრუნველყოფს დამსაქმებელთა მხრიდან პრევენციულ ინვესტიციებს; მერიტოკრატიის ნაკლებობა საჯარო სექტორში სუბიექტური დანამატებისა და არაობიექტური შეფასების სისტემების გამო; სუსტი ურთიერთკავშირი ინსტიტუციებს შორის, რასაც ამძაფრებს პროფკავშირების პლურალიზმის შემაფერხებელი საკანონმდებლო ბარიერები; და კვალიფიკაციის შეუსაბამობა, სადაც უმაღლესი განათლების მაღალი მაჩვენებელი არ გარდაიქმნება პროდუქტიულ დასაქმებად. ნაშრომში შეჯამებულია, რომ სტრუქტურული რეფორმისთვის აუცილებელია პოლიტიკის ფოკუსის გადატანა შედეგებზე ორიენტირებულ მონიტორინგზე და ინსტიტუციური კოორდინაციის გაძლიერებაზე. საკვანძო სიტყვები: შრომის ბაზრის პოლიტიკა, შრომის ბაზრის აქტიური პოლიტიკა, შრომის ინსპექცია, პროფკავშირები, ევროპული ინტეგრაცია.